تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت + نحوه مطالبه ⚖️【سال1403】

عقد موقت که در اصطلاح عامیانه از آن به عنوان صیغه نیز یاد می شود، یکی از انواع نکاح شرعی در قوانین به شمار می آید که در آن نیز حقوق مالی برای زن در نظر گرفته می شود. مرد موظف است به تعهداتی که در زمان نکاح به آن ها ملزم شده است، پایبند باشد و آن را تمام و کمال ادا نماید؛ اما سوال اینجاست که تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت چه می شود و آیا زن می تواند پس از پایان یافتن مدت زمان در نظر گرفته شده برای عقد موقت نیز جهت وصول مطالباتش اقدام نماید یا خیر؟ در این مقاله سعی داریم به سوالاتی از این جنس پاسخ دهیم تا شاید از این راه اطلاعات شما به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند تا با دیدی جامع تر در محاکم قضایی حضور پیدا کنید. پس دعوت می کنیم تا انتها با ما همراه باشید.

عقد موقت چیست و شرایط آن کدام است؟

اکنون که سعی داریم تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت را مشخص کنیم لازم ابتدا تعریف دقیقی از این مورد داشته باشیم. در عقد موقت یا صیغه نوعی از نکاح است که برای مدت زمان محدودی بین زن و مرد جاری شده باشد. در واقع تنها دو تفاوت اصلی میان عقد دائم و موقت وجود دارد. در عقد موقت مرد موظف نیست هزینه های زندگی زن را به عنوان نفقه در اختیار او قرار دهد. همچنین در صورتی که مدت زمان عقد نکاح موقت به پایان برسد، دیگر نیازی نیست که دو طرف صیغه طلاق بخوانند و بدون انجام این کار، نکاح به پایان خواهد رسید و زوجیت به اتمام می رسد.

باید اشاره داشته باشیم که صیغه یا متعه از جمله احکام مخصوص مذهب شیعه به شمار می آید. در این نوع از عقد، زن و مرد برای مدت محدود با مهریه ای مشخص تصمیم می گیرند زندگی مشترکی را آغاز کنند. در واقع با پایان یافتن مدت زمان تعیین شده، زوجیت به اتمام می رسد؛ اما زن پس از پایان یافتن مدت زمان تعیین شده، همچنان می تواند مهریه خود را با مراجعه به محاکم قضایی از مرد مطالبه نماید. در صورت عدم پرداخت مهریه توسط مرد، زن می تواند با تنظیم دادخواست آن را وصول نماید.

در خصوص نکاح منقطع یا صیغه لازم به رعایت شرایطی است که در ادامه به برخی از مهم ترین آن ها اشاره خواهیم داشت:

• در عقد موقت رضایت مرد و زن کفایت می کند. در این نوع عقد نیازی به گرفتن شاهد یا نوشتن وجود ندارد.
• خود مرد و زن می توانند صیغه عقد موقت را بخوانند و آن را جاری سازند.
• در صورتی که مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی بخوانند، به هر لفظی که آن را ادا کنند درست می باشد.
• تعیین مهریه و اشاره به آن در زمان عقد ضروری است.
• لازم است فردی که صیغه را می خواند بالغ و عاقل باشد.
• زن در زمان عقد موقت لازم است در عقد دیگری نباشد.
• ضروری است عقد موقت در زمانی جاری شود که زن در عده فرد دیگری قرار نداشته باشد.
• در صورتی که دختر بالغ باشد و رشید به شمار آید، در صورت تمایل به ازدواج موقت حتما لازم است از پدر و یا جد پدری خود مجوز و رضایت دریافت نماید
• در صورتی که زن یکبار ازدواج کرده باشد و بکارت او توسط شوهر از میان برداشته شده باشد، دیگر نیازی به اجازه پدر یا جد پدری برای ازدواج موقت ندارد.

مشاوره حقوقی آسان با بهترین وکیل نفقه در تهران را از دست ندهید!

تکلیف مهریه در عقد موقت و نحوه مطالبه آن

از نظر نحوه مطالبه مهریه، عقد موقت و عقد دائم هیچ تفاوت فاحشی با یکدیگر ندارند. همواره می توان از طریق دادگاه و اجرای ثبت مهریه را در عقد موقت مطالبه نمود. در صورتی که زن در عقد موقت دارای سند باشد، می بایست به دفترخانه محل عقد مراجعه کرده و از آن ها درخواست کند تا مهریه او را از نظر قانونی مطالبه نمایند. در خصوص تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت باید گفت اگر زن با مراجعه به دفترخانه درخواست اجرای مهریه خود را داشته باشد، برای مرد اخطاریه ارسال خواهد شد.

در این صورت مرد ملزم است در زمانی که برای او تعیین شده است مهریه را تمام و کمال به زن پرداخت نماید. در غیر این صورت زن می تواند با گرفتن حکم اجرای مهریه تمامی اموال مرد را تا وصول مهریه ضبط کند. در صورتی که مرد زیر دین مهریه همسر خود باشد، ممنوع الخروج شده و نمی تواند از کشور نیز خارج شود. در خصوص مراجعه به مراجع ذی صلاح باید اشاره داشته باشیم که اگر مهریه زن زیر 20 میلیون تومان باشد می بایست به شورای حل اختلاف رجوع کرده و مهریه خود را مطالبه نماید.

در صورتی که مهریه زن در عقد موقت بالاتر از 20 میلیون تومان باشد، او می تواند از طریق دادگاه خانواده درخواست مطالبه مهریه خود را ارسال نماید. شرع اسلام و قوانین ایران عقد موقت را به طور کامل به رسمیت شناخته است. همچنین قانون به بیان جزئیات مربوط به عقد موقت پرداخته است. در واقع مهریه و مدت زمان عقد را می توان دو رکن اصلی در عقد موقت به شمار آورد.

باید اشاره داشته باشیم که یکی از تفاوت های مهم در بین عقد دائم و موقت، ذکر مدتی است که می بایست مرد و زن در کنار یکدیگر به عنوان زوج زندگی نمایند. این نیز همان طور که اشاره شد یکی از ارکان مهم به شمار می آید. در صورتی که در این نوع از عقد مدتی تعیین نگردد، عقد باطل می باشد. همچنین مدت زمان عقد موقت لازم است بدون ابهام باشد و ابتدا و انتهای آن به طور دقیق مشخص باشد. در ادامه مطلب در خصوص تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت با ما همراه باشید.

قانون مهریه در عقد موقت

ماده 1095 قانون مدنی به صراحت اعلام می دارد که یکی از ارکان مهم در عقد موقت، تعیین مهریه برای زن می باشد. این مهریه لازم است به صورت توافقی میان طرفین تعیین گردد. در صورتی که مهریه در عقد موقت مشخص نشده باشد، باعث بطلان آن شده و عقد صحیح نیست. باید اشاره داشته باشیم که قانون مدنی تعیین مهریه برای زن در عقد موقت را کاملا ضروری می داند؛ اما باید اشاره داشته باشیم که اگر زوجین در عقد دائم مهریه تعیین نکنند، نمی توان صحت عقد را زیر سوال برد.

باید اشاره داشته باشیم که عدم تعیین مهریه در عقد دائم برخلاف عقد موقت به هیچ عنوان باعث بطلان نکاح نمی شود. همچنین در عقد دائم امکان اینکه زوجین بعد از نکاح در خصوص مهریه به توافق برسند وجود دارد. همچنین اگر در عقد مهریه تعیین نشود، قانون زن را صاحب حق برخورداری از مهر المثل می داند. باید اشاره داشته باشیم که طبق قانون، حتی فوت زن در عقد موقت یا عدم نزدیکی زوجین به یکدیگر باعث از بین رفتن مهریه نخواهد شد.

تکلیف نفقه در عقد موقت و نحوه مطالبه آن

عقد موقت که به آن صیغه نیز گفته می شود از جمله انواع نکاح شرعی و قانونی به شمار می آید. در این نوع از عقد، زوجین تصمیم می گیرند برای مدت مشخصی در کنار یکدیگر زندگی نمایند و به زوجیت یکدیگر در آیند. باید اشاره داشته باشیم که مدت نکاح موقت را دو طرف به صورت توافقی تعیین می کنند. در بالا اشاره داشتیم که تعیین مهریه و مدت زمان عقد از جمله ارکان اصلی صیغه به شمار می آید و از این رو، در صورت تعیین این دو توسط زوجین نکاح صحیح نمی باشد.

همواره یکی از مسائل مهمی که به عنوان حقوق زنان در ازدواج مطرح می شود، نفقه می باشد. در واقع نفقه به معنای تامین نیازهای زندگی زن از سوی شوهر است. در عقد دائم مرد ملزم شده است تا مبلغی را برای تامین هزینه های زندگی در اختیار او قرار دهد. گذشته از این مرد ملزم است که تمامی اسباب مورد نیاز برای گذران زندگی را نیز برای زن تعیین نماید؛ اما سوال اینجاست که تکلیف نفقه در صیغه چه می شود و آیا در این نوع از نکاح نیز مرد ملزم به پرداخت نفقه است؟

اکنون که سعی داریم مطالبی در خصوص تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت سخن به میان آوریم، ذکر این نکته ضروری است که در عقد موقت زن به هیچ عنوان حق برخورداری از نفقه را ندارد. این موضوع در ماده 1113 قانون مدنی به صراحت ذکر شده است. البته در صورتی که در ضمن عقد نکاح مبلغی به عنوان نفقه برای زن ذکر شده باشد، زوجه حق برخورداری از آن را به دست خواهد آورد. این در حالی است که قانون در عقد دائم، حق پرداخت نفقه را به مرد محول کرده است.

در ماده 1106 قانون مدنی اعلام شده است که زن می تواند نفقه خود را به شرط تمکین از شوهر خود مطالبه نماید؛ اما حق برخورداری از نفقه و مطالبه آن در عقد موقت برای زن لحاظ نشده است. به طور خلاصه می توان گفت که نفقه در عقد غیر دائم، ریشه ای قراردادی دارد و توسط زوجین تعیین می گردد. علاوه بر این باید دقت داشته باشید که اگر زن در عقد موقت از شوهر خود تمکین نکند، حق برخورداری او از نفقه قرارداد شده سلب نمی شود و مرد باید نفقه مورد نظر را پرداخت نماید.

شرط نفقه در عقد موقت

در بالا نکات مهمی را در خصوص تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت بیان نمودیم و به این موضوع اشاره داشتیم که قانون به صراحت اعلام داشته است که در عقد موقت مرد ملزم به پرداخت نفقه به زن نمی باشد. البته قانون گذار شرایطی را در نظر گرفته است که بر طبق آن زن می توان از مرد در عقد موقت نفقه دریافت نماید. سعی داریم در ادامه به بیان شرط دریافت نفقه توسط زن در صیغه بپردازیم و هر آن چیزی که لازم است در این خصوص بدانید را در اختیار شما قرار دهیم.

حال این سوال پیش می آید که زن در عقد موقت در چه شرایطی می تواند نفقه دریافت نماید؟ در این خصوص ماده 1113 قانون مدنی به تشریح موضوع نفقه زن در عقد موقت سخن به میان آورده است. این قانون مقرر می دارد که در عقد انقطاع زن حق برخورداری از نفقه را ندارد. مگر اینکه شرط شده باشد و یا اینکه عقد بر اساس آن شکل گرفته باشد. بر اساس این قانون، زن تنها در صورتی می تواند در صیغه نفقه دریافت کند که پیش از نکاح در این خصوص شرط کرده باشند.

باید اشاره داشته باشیم که در عقد موقت لازم نیست آن را به صورت رسمی ثبت نمایید؛ اما در صورتی که زوجین قصد داشته باشند عقد موقت خود را به ثبت برسانند و صیغه نامه دریافت نمایند، می توانند حق برخورداری زن از نفقه را نیز در شروط ضمن عقد خود ذکر کنند. در صورتی که در عقد موقت، نفقه در صیغه نامه ذکر شود زن می تواند در صورت عدم پرداخت آن توسط شوهر، طرح دعوی نماید.

در این صورت است که زن می تواند از مرد به دلیل ترک انفاق کیفری شکایت تنظیم نماید. قانون گذار موقعیتی را فراهم کرده است که مرد در این شرایط به مجازات حبس برسد. البته در گام نخست مرد را به پرداخت نفقه ملزم می کنند، اما اگر از این موضوع استنکاف ورزید، سپس برای او مجازات در نظر می گیرند. در واقع اگر مرد پرداخت نفقه را در شروط ضمن عقد ذکر کرده باشد، ملزم است تعهد خود را به صورت تمام و کمال به انجام برساند.

تکلیف ارث زن در عقد موقت

یکی دیگر از موضوعاتی که می بایست بعد از مشخص کردن تکلیف مهریه و نفقه در صیغه به آن بپردازیم، مسائل مربوط به ارث است. باید اشاره داشته باشیم که زن و شوهر از یکدیگر در عقد موقت ارث نمی برند. بر اساس ماده 940 قانون مدنی می توان به صراحت گفت که حق برخورداری از ارث تنها به عقد دائم اختصاص دارد و در نکاح منقطع زوجین نمی توانند از یکدیگر ارث ببرند.

در صورتی که زن و شوهر شرط بگذارند که در عقد موقت از یکدیگر ارث ببرند، این شرط طبق قانون باطل می باشد. چرا که این حالت شرط علیه وارث به شمار می آید و می دانیم که هیچ کس نمی تواند علیه دیگری چیزی را به عنوان شرط تعیین نماید؛ اما لازم به ذکر است که اگر مرد در وصیت نماید که مبلغی از ارث او در اختیار زن قرار بگیرد، این موضوع صحیح بوده و لازم الاجرا است. در این خصوص ذکر چند نکته ضروری است:

• به طور خلاصه در عقد موقت، مرد می تواند مبلغی از اموال به جای مانده خود را در اختیار همسرش قرار دهد.
• در صورتی که بر اثر ازدواج موقت، فرزندی متولد شود، فرزندان متولد شده کاملا قانونی هستند و می توانند از پدر و مادر خود ارث ببرند.
• باید اشاره داشته باشیم که در سه مورد لازم است دو طرف عقد موقت خود را ثبت نمایند. این موارد شامل باردار شدن زن، ثبت عقد موقت به عنوان شروط ضمن عقد و توافق زوجین بر سر ثبت نکاح موقت می شود.

تکلیف مهریه زن در صورت اتمام مدت عقد موقت

اکنون که اطلاعات جامعی در خصوص تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت به دست آوردیم با این سوال رو به رو می شویم که اگر در عقد موقت، مدت زمان مورد توافق طرفین به اتمام برسد، آیا زن همچنان می تواند مهریه خود را مطالبه کند یا خیر؟ فرض کنید که زوجین بر سر مدت زمان مشخصی برای نکاح موقت به توافق رسیده باشند و مرد موظف باشد مهریه معینی را به زن پرداخت نماید. آیا مرد پس از پایان مدت زن تعیین شده، باز هم ملزم است مهریه را پرداخت نماید.

در پاسخ به سوالات بالا باید اشاره داشته باشیم که در صورت اتمام مدت زمان عقد موقت، همچنان مرد ملزم به پرداخت تمام و کمال مهریه است؛ یعنی در صورتی که مدت زمان نکاح به اتمام رسیده باشد، زن همچنان می تواند با مراجعه به محاکم قضایی حقوق مالی خود را مطالبه نماید. در واقع از زمان جاری شدن صیغه در نکاح موقت، زن می تواند با مراجعه به دادگاه یا اجرای ثبت مهریه خود را مطالبه کرده و پس از طی شدن مراحل قانونی آن را دریافت نماید.

لزوم مراجعه به وکیل برای مطالبه مهریه و نفقه در عقد موقت

در بالا اشاره داشتیم که عقد موقت یکی از انواع نکاح شرعی محسوب می شود که در آن مرد ملزم است مهریه زن را تمام و کمال بپردازد. اگر به دنبال مطالبه مهریه خود هستید لازم است که به یک وکیل مجرب و خبره مراجعه کنید. وکیل با پیچ و خم های مسیر آشنایی کامل دارد و می تواند شما را به حقوق قانونی تان در این نوع از عقد برساند. دقت داشته باشید که حضور در مراجع قضایی برای مطالبه مهریه مستلزم بهره مندی از دانش حقوقی و تجربیات لازم در این زمینیه است.

عموم جامعه از قوانین مربوط به عقد موقت بی اطلاع هستند و همین بی اطلاعی می تواند خسارت هایی جبران ناپذیر را به همراه داشته باشد. بهترین وکیل مهریه در تهران می تواند به واسطه تخصصی که در این زمینه دارد بهترین راهکار را به شما ارائه دهد. اشاره داشتیم که حتی بعد از پایان یافتن مهلت عقد موقت نیز می توانید برای دریافت حقوق مالی خود اقدام نمایید. از این رو، اگر به هر دلیلی مرد از پرداخت مهریه شما خودداری می کند، می توانید از یک وکیل کاربلد و متخصص در زمینه مهریه کمک بگیرید.

کلام آخر

از اینکه صبوری به خرج دادید و تا انتهای مقاله ما را همراهی نمودید از شما تشکر می کنیم. اشاره داشتیم که عقد موقت یکی از انواع ازدواج قانونی در کشور به شمار می آید که در آن نیز حقوق مالی برای زن در نظر گرفته شده است. همچنین به بررسی تکلیف مهریه و نفقه در عقد موقت پرداختیم و اشاره نمودیم که در این نوع از ازدواج به زن مهریه تعلق می گیرد، اما زن حق برخورداری از نفقه را ندارد مگر اینکه دریافت نفقه در صیغه نامه شرط شده باشد. همچنین در این مقاله به موضوع ارث زن در عقد موقت نیز اشاره داشتیم. اکنون از شما دعوت می کنیم که اگر تجربه یا نظری در خصوص مطالب ذکر شده دارید، آن را در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.