چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ ⚖️【سال1403】

در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری راه های زیادی برای اعتراض به رای صادر شده علیه فرد زیان دیده در نظر گرفته شده است. از جمله مهم ترین این روش ها که قانون در خصوص کم و کیف آن ها توضیحات دقیقی را ارائه داده است می توان به تجدید نظر خواهی، واخواهی، اعاده دادرسی و… اشاره داشت. باید در نظر داشته باشیم که اعاده دادرسی نیز یکی از مهم ترین روش ها برای اعتراض به رای صادر شده از دادگاه است که قانون برای آن شرایط خاصی را در نظر گرفته است. حتی پس از صادر شدن رای قطعی نیز می توان اعاده دادرسی کرد. اکنون سعی داریم در این مقاله به این سوال پاسخ دهیم که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ لطفا تا پایان مقاله در کنار ما باشید تا پاسخ دقیقی برای اسن سوال به شما ارائه دهیم.

مشاوره حقوقی از بهترین وکیل اعاده دادرسی در تهران دریافت کنید!

اعاده دادرسی چیست؟

اکنون که سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ می بایست در ابتدا در خصوص تعریف اعاده دادرسی نکاتی را بیان نماییم. یکی از مهم ترین آثاری که در خصوص آرای قطعی وجود دارد این است که دیگر نمی توان به این آرا اعتراض کرد و درخواست رسیدگی مجدد داد. این موضوع را در محافل قانونی با عنوان اعتبار امر مختومه می شناسند. با این حال باید بدانیم که قانون برای اعتراض به رای قطعی دادگاه نیز مراحلی را در نظر گرفته است.

به طور دقیق در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری روشی ارائه شده است که فرد می تواند با دنبال کردن آن به رای قطعی دادگاه در دعاوی حقوقی و کیفری نیز اعتراض نماید. در واقع به این نوع از اعتراض که برای آرای قطعی انجام می شود در اصطلاح اعاده دادرسی گفته می شود. باید این موضوع را ذکر کنیم که در واقع اعاده دادرسی یکی از روش های فوق العاده برای اعتراض به رای دادگاه به شمار می رود و در قانون در خصوص کیفیت آن سخن به میان آمده است.

در این صورت است که محکوم علیه تنها در شرایط خاصی از محاکم قضایی درخواست می کند تا بار دیگر از نظر ماهوی به پرونده رسیدگی شده و رای جدیدی در این خصوص صادر شود. چرا که در این صورت است که محکوم علیه احساس می کند که رای اولیه به زیان او صادر شده است و قصد اعتراض مجدد به آن را دارد؛ و اما در خصوص اینکه چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ باید بگوییم که اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی و کیفری در دادگاه قابل پیگیری است.

لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که جهات اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی و اعاده دادرسی در دعاوی کیفری با یکدیگر کاملا متفاوت است. این بدان معنا است که دلایلی که می توان با استناد به آن ها در دعاوی حقوقی اعاده دادرسی کرد کاملا متفاوت از دلایل اعاده دادرسی در دعاوی کیفری است. گذشته از این، باید در خصوص دلیل جدید اعاده دادرسی نیز اطلاعات دقیقی به دست آورد. تنها با کسب اطلاعات کافی در این خصوص است که فرد می تواند حقوق قانونی خود را در دادگاه به دست آورد.

موارد اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی

 اکنون که سعی داریم در خصوص ارائه اعاده دادرسی به دادگاه صحبت کنیم لازم است برخی از دلایل آن را نیز مورد بررسی های دقیق قرار دهیم. بر طبق ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی در مواردی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم داشت می توان در دعاوی حقوقی اعاده دادرسی کرد:

• در صورتی که حکم صادر شده از دادگاه مورد تایید خواهان نباشد و یا اینکه حکمی که از این مرجع قانونی صادر شده است بیشتر از میزانی باشد که خواهان درخواست آن را کرده باشد.
• در صورتی که دادگاه رایی را صادر کند که از نظر قانونی دچار تضاد و نا همخوانی جدی باشد.
• در شرایطی که حکم صادر شده از دادگاه کاملا متفاوت از حکمی باشد که پیش از این در همان دادگاه در خصوص دعوایی مشابه صادر شده باشد
• در صورتی که فرد در دادگاه از حیله و نیرنگی استفاده کرده باشد که این حیله بر روی رای صادر شده تاثیر گذاشته و منجر به صدور حکمی ناعادلانه شده باشد.
• در صورتی که دادگاه با در نظر گرفتن اسناد و مدارکی رای را صادر کرده باشد که پس از آن مشخص شود که مدارک مربوطه کاملا جعلی بوده اند.
• در صورتی که پس از صادر شدن رای قطعی از سوی دادگاه، مدارک و مستنداتی به دست بیاید که بر اساس آن ها ذی حق بودن محکوم علیه به اثبات برسد. لازم است این مدارک پیش از این در اختیار فرد قرار نداشته باشد و پس از قطعی شدن رای صادره از دادگاه این اسناد به دست آمده باشند.

موارد اعاده دادرسی در دعاوی کیفری

در قسمت قبل در خصوص اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی سخن به میان آوردیم و اکنون زمان آن رسیده است تا در خصوص جهات اعاده دادرسی در دعاوی کیفری صحبت کنیم. در ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص اعاده دادرسی در این نوع از دعاوی اشاره شده است. از جمله مهم ترین این جهات می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• در صورتی که فردی به جرم قتل محکوم شده باشد و پس از آن به اثبات برسد که فرد مورد نظر زنده است و هرگز به قتل نرسیده است. در چنین شرایطی فرد محکوم علیه می تواند از اعاده دادرسی استفاده کند.
• در صورتی که عمل ارتکاب شده از سوی متهم به هیچ عنوان جرم نباشد و یا اینکه مجازاتی که برای آن در نظر گرفته شده است با مورد اشاره شده در قانون متناسب نباشد فرد می تواند در دعاوی کیفری نیز درخواست اعاده دادرسی داشته باشد.
• در صورتی که برای صدور رای قطعی از دادگاه از شهادت و مدارک دروغی استفاده شده باشد.
• در صورتی که برای جرم یک فرد واحد دو حکم متفاوت از دادگاه صادر شده باشد.
• در صورتی که از تعارض دو حکم بی گناهی یکی از متهمین مشخص شود.
• در صورتی که چندین نفر به یک جرم متهم شده باشند اما ماهیت جرم مورد نظر به گونه ای باشد که نتوان جز یک مجرم را برای آن معرفی کرد.
• در شرایطی که پس از صدور رای دادگاه، ادله و واقعه ای به دست آمده و یا اینکه به وقوع بپیوندد که بتوان با استفاده از آن بی گناهی محکوم علیه را اثبات کرد می توان با ارائه اعاده دادرسی به دادگاه مراتب اعتراض را به محاکم قضایی رساند.

چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟

اکنون زمان آن رسیده است تا به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که در اعاده دادرسی نیز به مانند واخواهی و تجدیدنظر خواهی لازم است فرد ذی نفع شرایط ذکر شده در قانون را دارا باشد؛ بنابراین لازم است در این قسمت به نحوه اعاده دادرسی در دادگاه اشاره داشته باشیم.

در این قسمت لازم است فرد به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضائیه مراجعه کرده و دادخواستی را مبنی بر اعاده دادرسی تقدیم مقامات مسئول نماید. باید در نظر داشته باشید که در اعاده دادرسی حقوقی و اعاده دادرسی کیفری لازم است به یکی از جهات اعتراض به رای دادگاه استناد شده و فرد تمامی مدارک و مستنداتی که اثبات می کند که او ذی حق است را به دادخواست مربوطه پیوست نماید.

البته لازم است این نکته را شرح دهیم که اگر اعاده دادرسی بر اساس ماده 477 قانون آیین دادرسی مدنی باشد دیگر نیازی به ارائه دادخواست به دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضائیه نیست. در این نوع از اعاده دادرسی لازم است در ابتدا رئیس دادگستری استان موضوع پرونده را به دقت مورد بررسی قرار داده و سپس پرونده را به رئیس قوه قضائیه ارائه دهد. در این صورت است که اگر رئیس قوه قضائیه تشخیص دهد که رای صادره برخلاف شرع است آن را با اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور ارائه خواهد داد.

اکنون که سعی داریم چگونگی اعاده دادرسی در دادگاه را مورد بررسی قرار دهیم لازم است به این نکته نیز اشاره داشته باشیم که در دعاوی کیفری وکیل یا نماینده قانونی یا حتی وصی فرد می تواند به جای او درخواست اعاده دادرسی را تقدیم دادگاه کند. علاوه بر این باشد اشاره داشته باشیم که در قانون آیین دادرسی کیفری و در ماده 477 آن به صراحت اعلام شده است که علاوه بر محکوم علیه و رئیس قوه قضائیه، دادستان کل کشور نیز می تواند درخواست اعاده دادرسی داشته باشد.

مرجع صالح برای رسیدگی به اعاده دادرسی حقوقی اصلی همان دادگاه صادر کننده حکم می باشد؛ اما باید دقت داشته باشید که در اعاده دادرسی طاری در دادگاهی که حکم تحت عنوان دلیل در آنجا ابراز شده است، اما درخواست اعاده دادرسی کیفری ابتدا به دیوان عالی کشور ارائه خواهد شد. در شرایطی که ضرورت موضوع محرز گردد دیوان عالی کشور با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دادگاه صادر کننده حکم قطعی ارجاع خواهد داد.

باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که در اعاده دادرسی توسط رئیس قوه قضائیه نیز پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع خواهد شد تا در این مرجع قضایی به آن رسیدگی شود. در این صورت است که در شعب خاص دیوان عالی کشور به اعاده دادرسی رسیدگی خواهد شد و در نهایت حکمی در این خصوص صادر می شود. در زمانی که درخواست اعاده دادرسی پذیرفته می شود، اجرای حکم قطعی تا زمان نتیجه اعاده دادرسی به تعویق خواهد افتاد.

مهلت اعاده دادرسی

اکنون که سعی کردیم اعاده دادرسی را تعریف کرده و جهات آن را نیز مورد ارزیابی قرار دهیم، زمان آن رسیده است تا مهلک آن را نیز بررسی کنیم. علاوه بر مراحل اعاده دادرسی در دادگاه لازم است به مهلت اعاده دادرسی نیز توجه داشته باشید. مهلت اعاده دادرسی برای افراد مقیم ایران بیست روز است. همچنین باید اشاره داشته باشیم که این مهلت برای افرادی که خارج از کشور هستند، دو ماه می باشد. تنها در این مدت است که افراد می توانند اعتراض خود به رای قطعی دادگاه را از طریق اعاده دادرسی اعلام کنند.

مهلت در نظر گرفته شده برای آرای حضوری از زمان ابلاغ رای شروع می شود. همچنین باید اشاره داشته باشیم که این مهلت برای آرای غیابی از زمان تاریخ انقضای واخواهی و تجدید نظرخواهی در نظر گرفته می شود. همچنین اگر فرد عذر موجه و قانونی را در اختیار داشته باشد می بایست در ابتدا این دلیل موجه را در دادگاه به اثبات برساند. در این صورت است که به درخواست اعاده دادرسی وی رسیدگی خواهد شد.

مهلت زمانی مورد نظر برای اعاده دادرسی در زمانی که حیله یا مدارک تقلبی در کار باشد، از زمانی شروع می شود که حکم نهایی مربوط به اثبات جعل یا حیله صادر می گردد؛ بنابراین نکته ای که لازم است در خصوص این سوال که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ و اینکه مهلت اعاده دادرسی چقدر است؟ باید دقت داشته باشید که مهلت اقدام برای اعاده دادرسی در زمانی که اسناد جدیدی به دست آمده باشد از زمان اطلاع از این مدارک و مستندات محاسبه می شود.

انواع اعاده دادرسی

در قسمت قبل به این پرسش پاسخ دادیم که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ لازم است در ابتدا انواع اعاده دادرسی را بشناسیم و درباره جزئیات قانونی مربوط به هر یک اطلاعات کاملی را داشته باشیم. اشاره داشتیم که اعاده دادرسی یکی از روش های قانونی برای اعتراض به رای صادر شده از دادگاه است که از جمله اعتراض های فوق العاده به شمار می آید. باید این موضوع را نیز ذکر کنیم که تنها در صورت تحقق جهات مربوطه می توان در دعاوی حقوقی و کیفری اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه کرد.

بر اساس آن چیزی که از قوانین مختلف به دست می آید می توان چنین گفت که اعاده دادرسی دارای انواع مختلفی است. در این قسمت از مقاله سعی داریم به انواع اعاده دادرسی اشاره نماییم تا شما با اطلاعات جامع تری در این خصوص بتوانید در دادگاه حاضر شده و مراتب اعتراض خود را اعلام دارید. لازم است تاکید کنیم که لازم است برای اعتراض به رای قطعی دادگاه از یک وکیل با تجربه و خبره کمک گرفته و نیازهای حقوقی خود را به کمک او حل و فصل نمایید.

همان طور که اشاره داشتیم از یک جهت می توان اعاده دادرسی را به دو دسته اعاده دادرسی حقوقی و کیفری تقسیم بندی کرد. اعاده دادرسی حقوقی در دعاوی حقوقی قابل پیگیری است و احکام مربوط به آن در مواد 426 تا 441 قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است. در اعاده اعاده دادرسی کیفری نیز در دعاوی کیفری قابل پیگیری است که در مواد 474 تا 483 از قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است و جهات مختلف هر یک از آن ها مورد بررسی قرار گرفته است.

در اینجا در خصوص اینکه چگونه باید اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه کرد؟ باید اشاره داشته باشیم که در ماده 427 از قانون آیین دادرسی کیفری نوع دیگری از تقسیم بندی اعاده دادرسی ذکر شده است. در این نوع از اعاده دادرسی، رئیس قوه قضائیه می تواند آرای صادر شده از هر یک از دادگاه های صادر کننده حکم را مورد اعتراض قرار داده و بررسی های دقیق تر را به دیوان عالی کشور بسپارد. در این صورت است که پرونده برای اعاده دادرسی به این نهاد قضایی ارائه خواهد شد.

از سوی دیگر می توان اعاده دادرسی را به دو دسته اعاده دادرسی اصلی و اعاده دادرسی طاری دسته بندی کرد. با مراجعه به ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی می توان در این خصوص اطلاعات جامعی را به دست آورد. در واقع اعاده دادرسی اصلی به این معنا است که متقاضی به طور مستقل اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهد؛ اما اعاده دادرسی طاری زمانی است که پس از صدور رای قطعی از یک دادگاه، در دادگاه دیگری به آن حکم استناد شود و محکوم علیه معتقد باشد که رای به زیان او بوده است.

لزوم مراجعه به وکیل برای اعاده دادرسی

در مقاله به این سوال پاسخ دادیم که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ اما باید به این موضوع اشاره داشته باشیم که افراد عادی بدون در اختیار داشتن دانش حقوقی و تجربیات کافی هرگز نخواهند توانست در این زمینه به موفقیت های لازم دست پیدا کنند. از سوی دیگر اقدام برای اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی و کیفری نیازمند کسب اطلاع در خصوص جهات آن است. تنها یک وکیل مجرب و خبره به واسطه تحصیلات و مطالعاتی که در این حوزه داشته است می تواند دادخواست اعاده دادرسی را تنظیم و پیگیری کند.

به هر حال اگر تصمیم به اعاده دادرسی در خصوص آرای دادگاه های حقوقی و کیفری را دارید لازم است در ابتدا تلاش خود را به کار بگیرید تا از میان گزینه هایی که در این زمینه مشغول به فعالیت هستند در نهایت شاخص ترین آن ها را انتخاب کرده و سپس خواسته های خود را با او در میان بگذارید. وکیل می تواند با دانش حقوقی و تجربیات خود این کار را به بهترین شکل ممکن به انجام رسانده و منافع موکل خود را در دعاوی مطرح شده احقاق کرده و به طور کامل به دست آورد.

کلام آخر

از اینکه تا پایان مقاله در کنار ما بودید و ما را همراهی کردید از شما تشکر می کنیم. سوالی که در این مقاله با آن رو به رو بودیم این بود که چگونه اعاده دادرسی را به دادگاه ارائه دهیم؟ برای پاسخگویی به این سوال در ابتدا تعریف دقیقی از اعاده دادرسی ارائه دادیم و مشخص شد که اعاده دادرسی در واقع یک روش برای اعتراض به رای صادر شده از دادگاه های حقوقی و کیفری است. اکنون از شما می خواهیم که اگر نظر یا تجربه ای در خصوص مطالب ذکر شده دارید آن را در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.