دادگاه تجدید نظر چیست؟ + اعتراض به آرای بدوی 【آپدیت 1403】⚖️

اگر هر یک از افراد جامعه بخواهد خودش به تنهایی حقش را پس بگیرد و انتقام جویی کند، هرج و مرج در جامعه اوج می گیرد. از این رو، قانون شرایطی را در نظر گرفته است که هر یک از افراد می تواند با اقامه دعوی در یکی از مراجع قانونی از حق خود دفاع کرده و آن را مجددا به دست آورد. بر طبق اصل 159 قانون اساسی این مراجع دادگستری قضایی برای رسیدگی به شکایت و حق خواهی مردم در نظر گرفته شده است. یکی از این محاکم قضایی که قانون وظایف خاصی را برای آن در نظر گرفته است، دادگاه تجدید نظر می باشد. در این مقاله سعی داریم در ابتدا این موضوع را بررسی کنیم که دادگاه تجدید نظر چیست؟ در ادامه نیز به بررسی ساختار کلی آن خواهیم پرداخت.

ساختار مراجع قضایی کشور به چه صورت است؟

قبل از اینکه این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که دادگاه تجدید نظر چیست؟ و مهم ترین وظایف آن را مورد بررسی قرار دهیم، لازم است در خصوص ساختار مراجع قضایی توضیحاتی را ارائه دهیم. در ابتدا لازم است این موضوع را در نظر داشته باشید که مراجع قانونی و قضایی به چند دسته تقسیم می شوند که برای شناخت از روند حقوقی رسیدگی به پرونده های حقوقی و کیفری لازم است با این مراجع و وظایفی که بر عهده دارند به طور کامل آشنایی پیدا کنید.

در واقع مراجع قضایی و قانونی سعی دارند به حق خواهی مردم رسیدگی کنند تا حقی از این بابت از مرد ضایع نشده و هرج و مرج در جامعه حکم فرما نشود. در واقع این مراجع سعی دارند به دعاوی حقوقی و کیفری رسیدگی کرده و در اموراتی مانند خانواده، حسبی، ملکی و… ورود پیدا کرده و تمامی جوانب امر را در نظر گرفته و در نهایت عدالت را اجرایی کنند. اگر بخواهیم یک نگاه کلی به این مسئله داشته باشیم باید بگوییم مراجع قضایی را می توان به مراجع قضایی حقوقی، مراجع قضایی کیفری و مراجع قضایی اداری تقسیم کرد.

از سوی دیگر می توانیم مراجع قضایی را به دسته هایی مانند مراجع قضایی عمومی و مراجع قضایی اختصاصی تقسیم کنیم که در قانون وظایف مشخصی برای آن ها در نظر گرفته شده است. اگر بخواهیم برای هر یک از این موارد مثالی را بیاوریم، باید اشاره کنیم که دادگاه ویژه روحانیت و دادگاه خانواده جزو مراجع قضایی اختصاصی هستند. در واقع هر یک از این مراجع قانونی به بخشی از خواسته ها و شکایات رسیدگی می کنند و به نوعی اختصاصی عمل می نمایند.

دادگاه تجدید نظر چیست؟

در توضیح دادگاه تجدید نظر چیست؟ به اینجا رسیدیم که دادگاه خانواده و دادگاه ویژه روحانیت از جمله مهم ترین مراجع قضایی اختصاصی هستند که قانون برای آن ها حوزه اختیاراتی را در نظر گرفته است که هرگز نمی توانند به مواردی خارج از صلاحیت خود رسیدگی کنند. در واقع این مراجع به بخش خاصی از دعاوی مطرح شده در محاکم قانونی رسیدگی می کنند. برای مثال دادگاه خانواده تنها به دعاوی مانند مهریه و طلاق رسیدگی می کند و رسیدگی به دعاوی چک در حوزه صلاحیت های آن نیست.

در واقع دادگاه تجدید نظر یکی از مهم ترین مراجع قضایی به شمار می آید که در مرکز هر استانی وجود دارد. این مرجع وظیفه دارد تا به آرای قابل تجدید نظر از دادگاه های عمومی و انقلاب رسیدگی کند و رای صادر شده از دادگاه های بدوی را مورد ارزیابی قرار دهد. این مرجع قانونی در واقع وظایف و ساختار مخصوص به خود را دارد و صلاحیت های آن نیز به طور دقیق در قانون مورد اشاره قرار گرفته است. برای اقامه دعوی در محاکم قانونی لازم است با روند این دادگاه نیز به طور کامل آشنا شوید.

برای دریافت مشاوره کلیک کنید: بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران

تجدید نظر خواهی و اعتراض به آرای بدوی

در نظر داشته باشید که با استفاده از تجدید نظر خواهی می توانید به آرای صادر شده از دادگاه ها اعتراض کرده و احتمال تغییر رای در دادگاه تجدید نظر را با استفاده از آن مطالبه نمایید. در بسیاری از موارد ممکن است شما به آرای صادر شده از مراجع اعتراض داشته باشید. در واقع تجدید نظر خواهی یکی از روش هایی است که برای اعتراض به این آرا در نظر گرفته شده است. روند تجدید نظر خواهی در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است.

پس از تجدید نظر خواهی در مرجع قضایی مورد نظر، به پرونده از جنبه ای که به آن اعتراض شده است، مورد بررسی قرار می گیرد تا به این شکل عدالت در سطح جامعه حکم فرما شده و به اعتراض فرد نیز رسیدگی گردد. باید در نظر داشته باشید که در قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری در خصوص تجدید نظر خواهی و آرایی که می تواند در خصوص آن ها از این نوع اعتراض استفاده کرد به صراحت توضیخ داده شده است. چرا که در برخی از آرای دادگاه های حقوقی و کیفری می توان به این نوع اعتراض نمود.

در خصوص اینکه دادگاه تجدید نظر چیست؟ به اینجا رسیدیم که تجدید نظر خواهی تابع قانون و شرایط خاصی است. در واقع نباید تصور کنید که در تمامی آرای بدوی می توانید از این نوع اعتراض استفاده کرده و دادگاه را ملزم به بررسی اعتراض خود کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص لازم است حتما از یک وکیل مجرب و خبره مشاوره دریافت کرده و خواسته های خود را با او در میان بگذارید. وکیل می توانید راهنمایی مطلوبی در خصوص تجدید نظرخواهی داشته باشد.

ساختار دادگاه تجدید نظر به چه صورت است؟

در بخش های قبلی سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم که دادگاه تجدید نظر چیست؟ همچنین اشاره ای به تجدید نظر خواهی داشتیم تا مشخص شود که دادگاه تجدید نظر تنها به بخشی از اعتراضات به آرای صادر شده از دادگاه های بدوی رسیدگی می کند. چرا که تجدید نظر خواهی تنها در خصوص بخشی از آرای صادر شده از دادگاه های بدوی قابل پیگیری است. در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری و سایر قوانین به این آرا و امکان تجدید نظر خواهی آن ها اشاره شده است.

اکنون زمان آن رسیده است تا اطلاعات کاملی را در خصوص ساختار دادگاه تجدید نظر به شما ارائه دهیم. در نظر داشته باشید که سیستم قضایی کشور دارای سلسله مراتب خاصی است و اگر این سلسله موارد نباشد، رسیدگی به پرونده های حقوقی و کیفری مختل می شود. لازم به ذکر است که با اطلاع از این سلسله مراتب و ساختاری که بر دادگاه تجدید نظر حکم فرما است به سادگی می توانید امورات حقوقی را پیگیری کرده و در نهایت به اعتراضات خود با آسودگی بیشتری رسیدگی کنید.

دادگاه تجدید نظر برای اینکه بتواند بهتر به امورات حقوقی رسیدگی کند، دارای ساختار و سلسله مراتب خاص خود است که کسب اطلاع در خصوص آن ها ضروری می باشد. در ادامه بخشی از مهم ترین این ساختار های قضایی را مورد بررسی و اشاره قرار خواهیم داد:

• در قانون اشاره شده است که مکان تشکیل هر یک از دادگاه های تجدید نظر در سطح کشور، مراکز استان ها می باشد. البته ممکن است در هر استان نیاز به چند دادگاه تجدید نظر باشد که این موضوع بلامانع است و قانون اجازه تشکیل آن را داده است.
• در خصوص اینکه دادگاه تجدید نظر چیست باید بگوییم که دادگاه تجدید نظر از یک رئیس و دو مستشار تشکیل شده است که دادگاه و جلسات مربوط به آن با حضور دو عضو رسمیت پیدا می کند. در مقالات بعدی در خصوص وظیفه مستشار دادگاه تجدید نظر توضیح خواهیم داد.
• لازم به ذکر است که رئیس دادگاه های تجدید نظر می تواند رئیس شعبه اول دادگاه های عمومی نیز باشد و از این نظر منع قانونی وجود نخواهد داشت.
• باید این موضوع را تشریح کنیم که دادگاه تجدید نظر از شعب و دفاتری تشکیل شده است که هر یک از آن ها دارای وظایف و صلاحیت های خاص خود است. در دفاتر دادگاه های تجدید نظر به مکاتبات، تعیین وقت، بایگانی و مواردی از این جنس رسیدگی می شود.
• در شعب دادگاه های تجدید نظر به آرای قابل تجدید نظر خواهی رسیدگی می شود و اعتراضات به پرونده از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. در نظر داشته باشید که در شعب قضات خبره و مجربی حضور دارند که وظیفه آن ها تجدید نظر خواهی در خصوص اعتراض به آرای صادر شده از دادگاه های بدوی است.
• شعب بخش اصلی دادگاه های تجدید نظر را به خود اختصاص می دهند. در این شعب سعی می شود تا اعتراض افراد به پرونده های حقوقی و کیفری مورد بررسی قرار گرفته و آرای عادلانه ای توسط قضات پرونده صادر شود.

وظیفه دادگاه تجدید نظر چیست؟

تا اینجای مقاله در خصوص اینکه دادگاه تجدید نظر چیست؟ اطلاعاتی را به دست آوردیم. همچنین اشاره کردیم که دادگاه های تجدید نظر در مراکز استان ها وجود داشته و به اعتراضات افراد به آرای بدوی به دعاوی حقوقی و کیفری رسیدگی می کند. علاوه بر این، به این مسئله اشاره داشتیم که در دادگاه های تجدید نظر یک رئیس و دو مستشار حضور دارد که وظایف هر یک از آن ها به طور کامل مشخص شده است. همچنین در خصوص ساختار این مرجع قضایی توضیحاتی ارائه شد.

در واقع دادگاه تجدید نظر سعی دارد آرای صادر شده از دادگاه های بدوی را نقض یا تایید نماید. اکنون سعی داریم تا توضیحات جامعی را در خصوص وظایف دادگاه تجدید نظر به شما ارائه دهیم و آن را بررسی کنیم. برای پی برد به وظایفی که این مرجع قانونی بر عهده دارد لازم است به قانون تشکیلات دادگاه های عمومی و انقلاب مراجعه کرده و در اینباره مطالعاتی داشته باشیم. در واقع با کنکاش در مواد قانونی مربوط به آن با وظایف این دادگاه به طور کامل آشنا خواهیم شد.

در قانون تشکیلات دادگاه های عمومی و انقلاب می توانیم به مهم ترین وظایفی که دادگاه تجدید نظر بر عهده دارد دست پیدا کنیم. در ادامه برخی از وظایف دادگاه تجید نظر را مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهیم داد:

• یکی از مهم ترین وظایفی که بر عهده این مرجع قانونی است این می باشد که در شعب دادگاه تجدید نظر جلسه ای تشکیل شده و با حداقل دو عضو از سه عضو، به تجدید نظر خواهی در خصوص آرای قابل تجدید نظر خواهی از آرای بدوی بپردازد.
• دادگاه تجدید نظر و اعضای آن رای مورد اعتراض را مورد بررسی قرار می دهند تا این مسئله مشخص شود که آیا رای مورد اعتراض صلاحیت رسیدگی در دادگاه تجدید نظر را دارد یا اینکه باید در مرجع دیگری به آن رسیدگی شود؟
• در خصوص اینکه وظیفه دادگاه تجدید نظر چیست؟ باید به این مسئله اشاره کنیم که تایید رای مورد نظر اگر اعتراض به آن وارد نباشد نیز یکی از مهم ترین این وظایف است.
• در صورتی که تجدید نظر خواهی وارد باشد، دادگاه تجدید نظر رای صادره از دادگاه بدوی را از نظر ماهوی مورد بررسی قرار می دهد و اگر از نظر قانونی بتواند آن را رد کرد، دادگاه نیز آن را نقض خواهد نمود.

نحوه رسیدگی به پرونده در دادگاه تجدید نظر

در خصوص اینکه دادگاه تجدید نظر چیست؟ توضیحاتی را ارائه دادیم و شما را با مهم ترین وظایف این مرجع نیز آشنا نمودیم. اشاره داشتیم که این مرجع قانونی و قضایی در شعبی که در مراکز استان ها حضور دارد تشکیل جلسه می دهد و اعتراضات را مورد بررسی قرار می دهد. در بسیاری از موارد آرای قابل تجدید نظر خواهی رد می شوند و در بسیاری از موارد تایید می شوند. این مسئله به تشخیص رئیس دادگاه و دو مستشار دادگاه تجدید نظر بستگی خواهد داشت.

در صورتی که دادگاه تجدید نظر رای صادر شده از دادگاه بدوی را نقض کند، لازم است مجددا از نظر ماهوی به پرونده رسیدگی کرده و رای صادر نماید. اشاره داشتیم که تجدید نظر خواهی در خصوص آرایی قابل پیگیری و درخواست است که این امکان از نظر قانونی برای آن ها در نظر گرفته شده است. در واقع مدت زمان اعتراض به رای دادگاه و تجدید نظر خواهی بیست روز برای افراد مقیم ایران و دو ماه برای افرادی است که بیرون از ایران ساکن هستند.

در این مرحله لازم است فرد برای تجدید نظر خواهی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضائیه مراجعه کرده و دادخواست تجدید نظر خواهی را تقدیم مقامات مسئول در این مرکز حقوقی کنند. در صورتی که دادگاه تجدید نظر رای صادر شده را نقض کند، پرونده جهت رسیدگی ماهوی به دادگاه صادر کننده قرار ارجاع داده می شود. در واقع احتمال تغییر رای در دادگاه تجدید نظر وجود دارد؛ اما برای این کار لازم است مراحل تجدید نظر خواهی به طور کامل طی شود.

در توضیح اینکه دادگاه تجدید نظر چیست؟ و نحوه رسیدگی به اعتراضات چگونه است؟ باید بگوییم که اگر اعتراض به حکم یا قرار تایید نشود، همچنین اگر رای ابرام یا تایید شود، رای تایید شده و جهت اجرای حکم به شعبه ارجاع داده می شود. اگر رای مورد اعتراض قرار گرفته حکم باشد و اعتراض وارد دانسته شود، رای صادره توسط دادگاه تجدید نظر نقض می شود و در همین دادگاه به آن رسیدگی ماهوی می شود؛ بنابراین توضیحاتی در خصوص اینکه پرونده بعد از تجدید نظر به کجا میرود ارائه دادیم.

در صورتی که رای مورد اعتراض در دادگاه های تجدید نظر ابرام شود، یعنی اگر اعتراض وارد دانسته نشود و همان رای تایید شود، افراد می توانند اگر جهات اعاده دادرسی و یا فرجام خواهی وجود دارد، نسبت به اعتراض از این روش ها اقدامات لازم را به انجام رسانده و تقاضای رسیدگی به اعتراض خود را از یک مرجع قضایی بالاتر داشته باشند. به دلیل پیچیدگی هایی که در این خصوص وجود دارد از شما درخواست می کنیم که حتما از یک وکیل مجرب و خبره در این خصوص مشاوره دریافت کنید.

مدت زمان رای دادگاه تجدید نظر

دادگاه تجدید نظر یکی از مراجع رسیدگی به اعتراضات نسبت به آرای صادره از دادگاه بدوی است. این دادگاه در صورتی تشکیل می‌شود که یکی از طرفین دعوا نسبت به رای صادره از دادگاه بدوی اعتراض داشته باشد. طبق قانون آیین دادرسی مدنی، مدت زمان رسیدگی به اعتراضات در دادگاه تجدید نظر، دو ماه از تاریخ وصول پرونده به شعبه تجدید نظر است. در صورتی که پرونده پیچیده باشد، این مدت می‌تواند تا چهار ماه نیز افزایش یابد.

با این حال، در عمل مدت زمان صدور رای دادگاه تجدید نظر می‌تواند بسیار بیشتر از دو ماه باشد. این امر دلایل مختلفی دارد، از جمله مهم ترین آن ها می توان به عوامل زیر اشاره کرد:

• تراکم پرونده‌ها در دادگاه‌های تجدید نظر
• کمبود تعداد قضات در دادگاه‌های تجدید نظر
• تغییر شعبه رسیدگی‌کننده به پرونده در طول رسیدگی

در برخی موارد، رسیدگی به پرونده‌های تجدید نظر ممکن است تا چندین سال نیز به طول بینجامد. این امر می‌تواند باعث نارضایتی طرفین دعوی و طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده شود؛ بنابراین نمی توان مدت زمان مشخصی را برای رسیدگی به پرونده ها در دادگاه تجدید نظر اعلام کرد. این مسئله بسته به نوع پرونده، پیچیدگی پرونده، تعداد طرفین دعوی، حضور یا عدم حضور طرفین در دادگاه برای تکمیل روند دادرسی و عوامل دیگر از دو ماه تا حتی چند سال نیز به طول بیانجامد.

در پرونده‌های کیفری، مدت زمان رسیدگی به اعتراضات در دادگاه تجدید نظر معمولاً کوتاه‌تر از پرونده‌های حقوقی است. این امر به دلیل حساسیت پرونده‌های کیفری و ضرورت رسیدگی سریع به آنها است. پرونده‌های پیچیده نیز معمولاً مدت زمان رسیدگی بیشتری را می‌طلبند. این امر به دلیل نیاز به بررسی دقیق‌تر مدارک و مستندات پرونده است. در پرونده‌هایی که تعداد طرفین دعوا زیاد است، نیز ممکن است مدت زمان رسیدگی طولانی‌تر شود.

لزوم مراجعه به وکیل برای رسیدگی به پرونده در دادگاه تجدید نظر

اشاره داشتیم که دادگاه تجدید نظر یکی از مهم ترین مراجع قضایی برای رسیدگی به برخی از آرایی است که از دادگاه بدوی صادر می گردد. این دادگاه دارای ساختار خاصی است و در صورتی می توان در آن روند اعتراضات را به درستی پیش برد که از این ساختار اطلاع کافی در دست داشته باشیم. به هر حال برای پیگیری پرونده در این نهاد قضایی نیاز به استفاده از یک وکیل مجرب و خبره است. در واقع وکیل می تواند با تکیه به دانش حقوقی و تجربیات خود، اعتراضات به آرای بدوی را به سرانجام برساند.

وکیل دانش آموخته یکی از مطرح ترین دانشگاه های کشور است و می تواند در تجدید نظر خواهی یا اعتراض به آرای صادر شده از دادگاه های تجدید نظر به شما کمک کند. می دانیم در صورتی که فرد در دعاوی مطرح شده شکست بخورد با مشکلات عدیده ای رو به رو خواهد شد و همین مسئله می تواند فرد را از تامین منافع قانونی اش بازدارد. در نظر داشته باشید که لازم است تحقیقات جامعی را در خصوص توانایی و مهارت وکلای مختلف انجام دهید تا در نهایت شاخص ترین وکلا را به خدمت بگیرید.

کلام آخر

از اینکه صبورانه تا پایان مقاله در کنار ما بودید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله به بررسی این موضوع پرداختیم که دادگاه تجدید نظر چیست؟ در ابتدا شما را با ساختار مراجع قضایی در کشور آشنا کرده و نقش دادگاه تجدید نظر در نظام حقوقی ایران را مورد بررسی قرار دادیم. همچنین به بررسی صلاحیت و وظایف این دادگاه پرداختیم تا شما را با تمامی ابعاد آن آشنا کنیم. همچنین توضیحاتی را در خصوص تجدید نظر خواهی در خصوص برخی از آرای بدوی آشنا کردیم. اکنون از شما درخواست می کنیم که نظرات خود را با همراهان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.