مهرالمثل چیست؟ ⚖️【نحوه محاسبه و میزان آن طبق قانون】⚡️
در این مقاله به این پرسش که مهرالمثل چیست پاسخ داده و شرایط آن را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. اگر در عقد دائم پیش از تعیین مهر بین زوجین نزدیکی صورت گرفته و مهریه توسط زوجین انتخاب نشده باشد، به زوجه مهرالمثل تعلق می گیرد. پس از تعیین میزان مهرالمثل زن نمی تواند مبلغ بیشتری درخواست نماید و مرد نیز حتی اگر شرایط اقتصادی مناسبی نداشته باشد، نمی تواند معترض شود و مهریه کمتری پرداخت کند. برای دانستن مطالب بیشتر در این خصوص با ما همراه باشید.
برای مشاوره حقوقی با بهترین وکیل خانواده در تهران کلیک کنید!
مهرالمثل چیست و چقدر است؟
در عقد دائم برخلاف عقد موقت، اجباری به تعیین مهریه پیش از انعقاد عقد نیست؛ به این معنی که حتی بعد از خواندن خطبه محرمیت نیز می توان مهریه تعیین نمود. پس در مواردی که در عقد دائم مهریه تعیین نشده و رابطه جنسی بین زوجین اتفاق افتاده باشد، مهریه ای که به زن تعلق می گیرد، مهرالمثل است.
با توجه به عدم توافق قبلی در رابطه با مهریه زن در این شرایط مهریه با توجه به مواردی مانند مشخصات ظاهری، شأن و منزلت زن، میزان تحصیلات و خانواده وی مقدار مناسبی تعیین می شود. مبلغی که به عنوان مهرالمثل برای زن در نظر گرفته می شود، با توجه به اینکه در شأن او و خانواده اش است، پس باید زوجه از مهریه خود راضی باشد.
زن نمی تواند مهریه بیشتر از مبلغ مهرالمثل از شوهر خود طلب نماید و در مقابل مرد هم نمی تواند خواستار کاهش مهرالمثل همسرش باشد. باید توجه داشت که چنین مهریه ای فقط در عقد دائم وجود دارد چرا که شرط درستی عقد موقت تعیین مهریه پیش از خواندن خطبه و آمیزش جنسی است و نمی توان بعداً به فکر تعیین مهریه افتاد.
زن در چه صورت مستحق مهرالمثل است؟
در پاسخ به سوال مهرالمثل چیست باید گفت در صورتی که در عقد دائم آمیزش جنسی صورت بگیرد و مهریه مشخص نشده باشد زن مستحق دریافت مهرالمثل است که مقدار آن با توجه به شأن و زیبایی وی تعیین می شود. در فقه مواردی مطرح است که در صورت رخ دادن آن ها به زن مهرالمثل تعلق می گیرد. در ادامه به ذکر این موارد می پردازیم.
- عدم تعیین مهریه پیش از آمیزش جنسی در عقد دائم
- آمیزش به شبهه؛ در صورت عدم آگاهی زن و مرد یا زن به تنهایی، در این صورت مهرالمثل به زن تعلق می گیرد.
- در صورت نامعلوم بودن مهریه و ابهام در آن
- مرد کافر شده حق آمیزش جنسی با همسرش را ندارد؛ پس در صورت عدم آگاهی از این مطلب اقدام به چنین کاری کند، موظف است علاوه بر پرداخت مهر المسمی به همسرش مهرالمثل نیز پرداخت نماید.
- بعضی از فقها معتقدند در صورتی که دین زوجین یا شوهر به تنهایی تغییر کند و مسلمان شوند، عقد نکاح آن ها فسخ می گردد و در صورت برقراری رابطه جنسی مرد موظف به پرداخت مهرالمثل به همسر خود است.
- آقای مکارم شیرازی اعتقاد دارند که مهریه های زیاد و ناهنجار بی معنی هستند و باید در عوض آن ها مهرالمثل پرداخت شود.
باید در رابطه با مهرالمثل از نظر مرجع تقلید خود مطلع باشید و بنا به نظر ایشان ممکن است هر کدام از موارد بالا شامل حال شما باشد. برای آگاهی کامل به احکام حول مهرالمثل باید با دستوراتی که در دین و قانون در رابطه با آن وجود دارد، آشنایی کامل داشته باشید.
مهرالمثل در قانون
در پی یافتن پاسخ این سوال که مهرالمثل چیست و در چه شرایطی به زن تعلق می گیرد نیاز است که به قانون مراجعه نموده و تمام بند هایی که اشاره به این نوع مهریه شده است را بررسی کنیم. در چهار ماده از قانون مدنی به مهرالمثل اشاره شده است. در ادامه مضامین بیان شده در هر یک از این موارد ذکر می شود.
در صورتی که پیش از عقد دائم مهریه تعیین نشود، نکاح بدون ایراد است و تا قبل از آمیزش جنسی طرفین می توانند با رضایت مهریه را تعیین کنند، اما اگر بعد از آمیزش جنسی این امر هنوز اتفاق نیافتاده باشد، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد.
اگر مهریه زن در عقد ذکر نشده باشد و مرد پیش از آمیزش جنسی او را طلاق دهد، مهریه زن مهر المتعه خواهد بود، اما در صورتی که بعد از رابطه جنسی او را طلاق دهد، مهرالمثل به زوجه تعلق می گیرد.
اگر مهر المسمی مشخص نباشد یا مالیات نداشته باشد، به زن مهرالمثل تعلق می گیرد، اما در صورتی که مالک مهریه غیر باشد و اجازه دادن مال خود به آن زن را ندهد باید مبلغ معادل مال غیر به زن تعلق بگیرد.
با توجه به توضیحات بالا می توان مهرالمثل را نوعی از مهریه دانست که اگر پیش از عقد دائم و برقراری رابط جنسی تعیین نشود، به زن تعلق می گیرد. همچنین در صورتی که مهر المسمی مشخص نباشد و یا آنقدر ارزش آن کم باشد که مالیات شامل آن نشود نیز به زن مهرالمثل تعلق می گیرد.
علاوه بر این موارد در صورتی که فساد در نکاح رخ دهد و زن متوجه حرمت آن نباشد و رابطه جنسی انجام شود به زن مهرالمثل تعلق می گیرد. در ادامه مقاله به سایر مواردی که مهرالمثل به آن تعلق خواهد گرفت پرداخته می شود.
مهرالمثل و مهر المسمی چیست؟
مهریه ای که پیش از انعقاد عقد بین زن و مرد تعیین می شود و مورد رضایت طرفین است را مهر المسمی می گویند. از ویژگی های مهر المسمی می توان به مشخص بودن مهریه، دارای ارزش بودن آن و حلال بودنش اشاره نمود، مثلاً دقیق ذکر شود مهریه چه چیزی است و نمی توان نوشت یکی از خانه های مرد مهریه زن است؛ بلکه باید مشخص شود چه خانه ای به عنوان مهریه در نظر گرفته شده است.
مهریه باید دارای ارزش مادی باشد و ارزش آن قابل توجه باشد اما زیاد یا کم بودن آن به توافق و رضایت زوجین بستگی دارد. حلال بودن مهریه به این معنی است که چیزی که حرام است مانند مشروبات الکلی نمی تواند به عنوان مهریه در نظر گرفت.
این مهریه در عقد دائم می تواند به صورت عند المطالبه یا عند الاستطاعه از مرد دریافت شود. در نوع اول بعد از امضای عقد نامه هر زمان زن اراده کند، می تواند مهریه اش را از مرد طلب کند و در نوع دوم آن زن تنها زمانی می تواند از مرد مهریه اش را طلب کند که شوهرش توانایی مالی پرداخت مهر او را داشته باشد.
با بیان مطالب فوق می توان به راحتی تفاوت مهر المسمی و مهرالمثل را درک کرد تفاوت در زمان مشخص کردن آن ها است. علاوه بر آن پس از تعیین مهرالمثل زن نمی تواند مبلغ بیشتر از آن را طلب نماید یا مرد اجازه سر باز زدن از آن و پرداخت مبلغ کمتر را نخواهد داشت، اما در مهر المسمی مهریه با توافق و رضایت طرفین است و مبلغ آن می تواند زیاد باشد.
نحوه محاسبه مهرالمثل
مهرالمثل برای هر زنی متفاوت است و نمی توان مبلغ مشخصی را برای همه در نظر گرفت. حتی در قانون مدنی نیز اشاره شده است که مهرالمثل باید با توجه به وضعیت خانوادگی زن، سایر صفات او و همچنین معمول مهریه در میان اقوام و همسایگان زن تعیین شود. با این حساب هر چه زن دارای کمالات و جایگاه اجتماعی بیشتر و بالاتری باشد، مهریه او نیز بیشتر خواهد بود.
از جمله صفاتی که در تعیین مقدار مهرالمثل تاثیر گذار است، زیبایی، سن، تحصیلات و کمالات زن، باکره بودن یا نبودن او و… می باشد. باید توجه کرد که فقیر یا دارا بودن مرد در تعیین مبلغ مهرالمثل تاثیری ندارد، چرا که این مهر با توجه به شأن زن تعیین می شود و رضایت طرفین ملاک تعیین میزان آن نیست.
یکی دیگر از مواردی که در تعیین مهرالمثل بسیار مهم است، مقایسه مهریه زن نسبت به اقوام و نزدیکان وی و حتی همسایگان آن ها می باشد. مبلغ مهریه نباید به گونه ای باشد که زن در میان نزدیکان خود شرمسار شود و از این بابت میزان مهر باید معقول به نظر برسد. تعیین مهرالمثل با توجه به تمامی مواردی که ذکر شد توسط کارشناس دادگستری تعیین می شود.
پس از تعیین میزان مهرالمثل، زن نمی تواند مهر بیشتری طلب نماید و مرد نیز موظف به پرداخت همان مبلغی که به عنوان مهرالمثل تعیین شده است، می باشد. این نکته یکی از تفاوت های اساسی میان مهر المسمی با مهرالمثل است چرا که اگر مهریه پیش از عقد مشخص شود، باید با رضایت طرفین باشد و مقدار آن می تواند به رضایت طرفین کم یا زیاد باشد.
دیه مهرالمثل چیست؟
در جست و جوی پاسخ سوال مهرالمثل چیست؟ به مواردی که مهرالمثل به آن تعلق می گیرد، پرداختیم. در ادامه به اصطلاح دیه مهرالمثل خواهیم پرداخت. گاهی در کنار مجازات بعضی از جرایم دیه مهرالمثل نیز به زن تعلق می گیرد. در ادامه به بیان این موارد خواهیم پرداخت. بر اساس قانون مجازات اسلامی دیه مهرالمثل به موارد زیر تعلق خواهد گرفت.
اگر به دختر باکره تجاوز از نوع زنا شده باشد، فرد متجاوز علاوه بر مجازات اصلی جرم زنا و ارزش بکارت که توسط قاضی پرونده تعیین می شود باید به دختر مهرالمثل نیز پرداخت نماید. مبلغ مهر توسط کارشناس دادگستری معین می شود. اگر به فردی تجاوز شود که بکارت ندارد تنها مجازات اصلی و دادن مهرالمثل کفایت می کند.
اگر موی سر زن را از بین ببرند یا بکنند در شرایطی که امکان رویش مجدد مو وجود نداشته باشد، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد و مبلغ آن را کارشناس دادگستری معین می کند. در صورتی که مهرالمثل از میزان دیه کامل زن بیشتر شود نیز در عوض آن باید دیه کامل به زن تعلق بگیرد.
اگر تنها بخشی از موی زن کنده شود یا از بین برود، باید با توجه به همان قسمتی که از بین رفته است دیه یا به عبارتی مهرالمثل پرداخت شود. اگر بکارت کسی جز همسر را به واسطه رابطه جنسی یا هر دلیل دیگری بدون رضایت جنس مونث از بین ببرند، محکوم به پرداخت مهرالمثل خواهند شد.
اگر به واسطه رابطه جنسی یا هر عمل دیگری با دختر نابالغ، زنی که رضایت به این کار ندارد و وجود شبهه در رابطه جنسی با زنی به خیال حلال بودن این کار موجب یکی شدن یا پاره شدن مجرای ادرار، مدفوع و عادت ماهیانه وی شود محکوم به پرداخت مهرالمثل و دیه کامل زن خواهد شد. تمامی این موارد به منظور جبران صدمات جدی است که به روح و جسم زن وارد می شود.
کلام آخر
بسیار قدردان همراهی شما عزیزان تا انتهای این مقاله هستیم. در ابتدای مقاله به پاسخ این سوال که مهرالمثل چیست و چقدر است پرداخته شد. سپس هر آنچه در رابطه با این نوع مهریه در قانون مدنی ذکر شده است را بیان نمودیم تا دیدگاه قانون به آن را متوجه شویم. همچنین نحوه محاسبه مهرالمثل به خاطر اهمیتی که دارد مطرح شد و در انتهای مقاله به دیه مهرالمثل در قانون مجازات اسلامی پرداختیم. در پایان با اشتراک نظرات خود با سایر مخاطبان سایت برترین وکیل همچنان با ما همراه باشید.
