حق حبس چیست؟ ⚖️【زن چه زمانی می‌تواند از حق حبس استفاده کند؟】

در پاسخ به این سوال که حق حبس چیست؟ باید بگوییم که در واقع حق حبس اختیاری در قراردادها به شمار می‌رود که یکی از طرفین قرارداد انجام تعهداتش را مشروط به انجام تعهدات دیگری می‌کند. حق حبس رابطه زوجیت به این معنا است که زن انجام تکالیف قانونی و تمکین از مرد را مشروط به پرداخت تمام و کمال مهریه می‌نماید. حق حبس جزو مهم‌ترین حقوق زنان در نکاح و ازدواج به شمار می‌آید. در این مقاله سعی داریم توضیحات بیشتری را در این زمینه به شما ارائه دهیم. با ما همراه باشید.

برای مشاوره حقوقی با بهترین وکیل خانواده در تهران کلیک کنید!

حق حبس چیست؟

در بررسی این پرسش که حق حبس چیست؟ می‌بایست به این مسئله اشاره داشته باشیم که در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به این موضوع اشاره شده که زن می‌تواند انجام تکالیف و وظایفی که بر اساس قانون بر عهده او است را مشروط به پرداخت مهریه نماید و به مرد اعلام کند تا زمانی که مهریه را پرداخت نکرده است از وی تمکین نخواهد کرد. 

در نظر داشته باشید که حق حبس به هیچ عنوان حق برخورداری از نفقه را از بین نخواهد برد . اگر بخواهیم این مسئله را به زبانی ساده‌تر بیان کنیم باید بگوییم که زن پس از جاری شدن عقد نکاح به شرط اینکه مهریه او از نوع عندالمطالبه حال باشد، می‌تواند تمکین عام و خاص از شوهر را منوط به پرداخت تمام و کمال مهریه نماید. 

منظور از تمکین عام و خاص چیست؟ در نظر داشته باشید که منظور از تمکین عام پذیرفتن ریاست مرد بر زندگی مشترک می‌باشد؛ به این منظور که زن در منزلی که شوهر برای او تدارک دیده است زندگی کند. اما منظور از تمکین خاص تبعیت نمودن زن از نیازهای جنسی مرد، به شرط متعارف بودن آن‌ها می‌باشد. 

در رای وحدت رویه شماره ۷۱۸ اشاره شده است که اگر زن با شوهر خود رابطه جنسی برقرار کرده و سپس از وی تمکین عام نکند، دیگر قادر نخواهد بود که از حق حبس برخوردار شود. بنابراین دقت داشته باشید که در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به تمکین عام و تمکین خاص اشاره شده است و تبعیت نمودن یکی از آن‌ها شرط لازم نیست. 

حق حبس در قانون مدنی

همانطور که گفتیم حق حبس در قانون مدنی و در ماده ۱۰۸۵ مورد بررسی قرار گرفته است و اشاره شده که زن تنها در صورتی می‌تواند از حق حبس استفاده کند که از شوهر خود تمکین عام و خاص نداشته باشد. در قسمت‌های قبلی به این مسئله اشاره داشتیم که تمکین عام و خاص باعث سقوط حق حبس از زوجه می‌گردد و او دیگر نمی‌تواند ادعایی در این خصوص داشته باشد. 

به طور کلی طبق قانون مدنی زن در صورتی می‌تواند از همسر خود نفقه دریافت کند که از او تمکین عام و خاص داشته باشد و در صورت ناشزه بودن زن به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت. اما لازم است به این مسئله اشاره داشته باشیم که حق حبس و عدم تمکین زن برای مطالبه کامل مهریه جزو استثناهای اشاره شده در قانون مدنی به شمار می‌رود. 

در واقع می‌توانیم بگوییم به زنی که به دلیل استفاده از حق حبس از شوهر خود تمکین عام و خاص نمی‌کند، همچنان نفقه تعلق خواهد گرفت و مرد موظف است آن را بپردازد. البته لازم است به این مسئله اشاره داشته باشیم که اگر زن بعد از عقد نکاح از شوهر خود تمکین عام و خاص داشته باشد، می‌تواند هر زمان که اراده کرد مهریه خود را مطالبه نماید. 

بنابراین باید اشاره داشته باشیم که این دو موضوع هیچگونه تناقضی با یکدیگر ندارند. همچنین ممکن است پس از مطالبه مهریه توسط زنی که حق حبس دارد دادگاه درخواست اعسار مرد را قبول کرده و مهریه قسط‌بندی شود. در چنین شرایطی است که زن می‌تواند تا پرداخت کامل مهریه و اقساط تعیین شده برای آن از تمکین شوهر خودداری به عمل آورد. 

حق حبس در دوران عقد چیست؟

ازدواج در هر فرهنگ و کشوری قوانین و شرایط خاص خود را دارد. یکی از حقوق زنان که در قانون مدنی نیز جزو حقوق قانونی آن‌ها در نظر گرفته شده است حق حبس می‌باشد که به معنای عدم تمکین از مرد پس از جاری شدن عقد نکاح تا زمان پرداخت کامل مهریه است. 

پیش از این در توضیح این مسئله که حق حبس چیست اشاره داشتیم که زن می‌تواند پس از جاری شدن عقد نکاح تا زمانی که مهریه‌اش به طور کامل از سوی مرد پرداخت نشده وظایف و تکالیف قانونی خود را انجام ندهد. در نظر داشته باشید که حق حبس از احکام اسلامی استخراج شده است و شرایط خاص خود را دارد. 

زن تنها در صورتی می‌تواند از حق حبس استفاده کند که شرایط آن کاملا مهیا باشد. در نظر داشته باشید که مهریه باید حال و عندالمطالبه باشد و اگر مهریه تعیین شده برای زن از نوع عندالاستطاعه باشد، زن دیگر نمی‌تواند از حق حبس برخوردار شود. به هر حال اگر با مشکلات حقوقی در این خصوص روبرو شده‌اید به شما توصیه می‌کنیم که به سراغ وکلای حرفه‌ای و متخصص بروید. 

حق حبس چگونه ساقط می‌شود؟

حال که با مفهوم حق حبس به عنوان یکی از مفاهیم حقوقی بسیار مهم آشنا شدیم این سوال مطرح می‌گردد که حق حبس چگونه ساقط می‌شود؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

در نظر داشته باشید که دو مورد می‌تواند حق حبس را به طور کامل ساقط نماید که در قوانین و مقررات مصوب در کشور به این دو مورد به طور کامل اشاره شده است. یکی از مواردی که سبب سقوط حق حبس می‌شود، تمکین خاص از شوهر است. در واقع تمکین از شوهر چه پیش از ازدواج چه پس از آن باعث می‌شود تا زن دیگر نتواند از حق حبس استفاده کند. 

دومین عاملی که باعث می‌شود حق حبس ساقط شود، تمکین عام از شوهر است که به معنای سکونت نمودن زن در منزلی است که شوهر برای او تدارک دیده است. شاید استنباط این مسئله به قدری سخت باشد اما باید اشاره داشته باشیم که رای وحدت رویه در شماره ۷۱۸ خود این مسئله را نیز یکی از مواردی در نظر گرفته که بر اساس آن حق حبس از زن ساقط خواهد شد. 

شرایط استفاده از حق حبس توسط زوجه

بر اساس قانون مدنی دو شرط وجود دارد که در صورت تحقق آن‌ها زن می‌تواند از حق حبس استفاده نموده و از آن بهره‌مند شود. در ادامه هر یک از این شرایط را به طور خلاصه مورد بررسی قرار خواهیم داد.

حال بودن مهریه از شرایط حق حبس: یکی از مهمترین شرایطی که در صورت وجود آن زن می‌تواند از حق حبس خود استفاده کند، این است که مهریه از نوع حال باشد. در خصوص مهریه‌های مدت‌دار نمی‌توان از حق حبس استفاده نمود. مهریه مدت دار در واقع نوعی از مهریه است که مدت زمان مشخصی برای مطالبه آن از سوی زن در نظر گرفته شده است. 

عدم تمکین زن از شرایط حق حبس:  بر اساس قانون مدنی می‌توانیم بگوییم که زن تنها در شرایطی می‌تواند از حق حبس به طور کامل استفاده کند که پیش از آن از شوهر خود تمکین عام و خاص نداشته باشد. در صورتی که زن از شوهر خود تمکین نماید دیگر نمی‌تواند از حق حبس استفاده نماید، اما قانون برای او موقعیتی را فراهم کرده است که هر زمان اراده نمود بتواند مهریه خود را وصول کند. 

کلام آخر 

آرزومندیم در تمامی مراحل زندگی خود به دور از مشکلات حقوقی بتوانید آرامش واقعی را تجربه کرده و زندگی خود را به پیش ببرید. ما در سایت برترین وکیل به دنبال این بودیم تا به این سوال پاسخ دهیم که حق حبس چیست؟ حالا که به پایان مقاله نزدیک می‌شویم از شما می‌خواهیم که مهمترین سوالات خود را در قسمت دیدگاه از ما بپرسید.