مراحل رسیدگی به دعوای طلاق + نکات مهم ⚖️【سال1403】

طلاق یک فرآیند قانونی و شرعی برای جدایی زوجین از یکدیگر است. باید دقت داشته باشید که هر یک از مرد و زن در ضمن نکاح دارای حقوقی می شوند. لازم است در زمانی که تصمیم بر جدایی و طلاق است، تکلیف این حقوق به طور کامل مشخص شود. برای مثال لازم است مرد در صورت واجد الشرایط بودن مهریه، نفقه، اجرت المثل، نحله و مواردی از این جنس را به زن پرداخت نماید و در عوض زن نیز حق طلاق مرد را در نظر داشته باشد. در ادامه سعی داریم مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در محاکم قضایی را با ذکر پرونده ای به طور کامل شرح دهیم. در ادامه با یک پرونده طلاق رو به رو خواهیم بود و مراحل آن را طی خواهیم نمود. با ما همراه باشید.

مراحل رسیدگی به دعوای طلاق کدام است؟

قانون‌گذاران با هدف کاهش نرخ طلاق و جلوگیری از انجام آن، تلاش‌هایی انجام داده‌اند تا مانع از وقوع طلاق شوند. این تلاش‌ها از طریق ایجاد وقفه‌ها و تعطیلی‌ها در مسیر طلاق صورت گرفته است. اصولاً، قوانین تعیین کرده‌اند که تنها در مواردی که واقعاً اختلافات ریشه‌دار و عمیقی بین زوجین وجود داشته باشد، امکان جدایی فراهم می‌شود. برای بررسی و تحلیل این موضوع، یک پرونده قضایی مرتبط با طلاق مورد بررسی قرار گرفته است.

این پرونده به منظور بررسی روندی که در اینگونه پرونده‌ها اتخاذ می‌شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. از این تحلیل مشخص می‌شود که قوانین حاکم بر طلاق تاکید دارند که در صورت وجود اختلافات جدی و عمیق بین زوجین، امکان جدایی فراهم می‌شود. این اقدامات قانونی هدف دارند تا جدایی تنها در مواردی رخ دهد که بررسی‌های دقیق و معنادار نشان دهد که رابطه زوجین به شدت تحت تاثیر اختلافات ریشه‌دار قرار دارد.

به این ترتیب، متوجه می‌شویم که قوانین و اصول حاکم بر طلاق سعی دارند با ایجاد معیارهای دقیق، فرآیند طلاق را در مواردی که اختلافات جدی و ریشه‌داری وجود دارد، امکان‌پذیر کنند و در عین حال، جلوی طلاق‌های غیرضروری و به سبب دلایل کوتاه‌مدت را بگیرند. به منظور روند بهتر پرونده می توان از بهترین وکیل طلاق در تهران مشاوره دریافت کرد. در ادامه سعی داریم به بررسی کامل مراحل رسیدگی به دعوای طلاق بپردازیم. پس با ما همراه باشید.

طرح دعوای طلاق در محاکم قضایی

برای توضیح بهتر مراحل رسیدگی به دعوای طلاق سعی داریم به بررسی یک پرونده بپردازیم. در پرونده پیش‌رو، طرف خواهان دعوا که به نام مهدیه معرفی می‌شود، با اقدام به ارائه دادخواست خود، درخواست اخذ حکم طلاق به همراه تمامی هزینه‌ها و خسارت‌های مرتبط با رسیدگی به دادخواست را به دادگاه محترم ارائه نموده است. در این دادخواست، خواهان به عنوان دلیل و مستندی برای ادعای خود، نسخه تصدیق‌ شده قرارداد ازدواج که نشان ‌دهنده وجود رابطه زناشویی با دعواکننده پرونده است، به دادگاه ارائه نموده است.

استناد به متن دادخواست ارائه شده، خواهان اعلام کرده است که با توجه به شواهد و مدارک تقدیمی، به ‌ویژه کپی از قرارداد قباله که به پرونده پیوست شده است، وجود رابطه زناشویی میان او و دعواکننده محترم را تاکید و تأیید کرده است.

بایستی به توجه داشته باشیم که در مدت اخیر، به دلیل بروز اختلافات غیرقابل حل و پدید آمدن ناهماهنگی‌های اخلاقی، یک وضعیت بسیار حاد و پیچیده شکل گرفته است که برای طرف خواهان قابل تحمل نمی‌باشد. در حال حاضر، به دلیل شدت اختلافات و تناسبی نداشتن با اصول اخلاقی، اراده‌ای برای ادامه این زندگی از سوی طرف خواهان وجود ندارد. به همین دلیل، این دادخواست به جهت تقاضای درخواست طلاق تقدیم شده است و دلایل و توضیحات بیشتری نیز در جلسه دادرسی به اطلاع مقام محترم خواهد رسید.

با توجه به موضوعات فوق در خصوص شروع دعوی، طرف خواهان خواستار رسیدگی به دادخواست و صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور انجام مراحل رسیدگی به دعوای طلاق می‌باشد. در جلسه دادرسی، اطلاعات بیشتری به مقام محترم ارائه خواهد شد تا به تفصیل به دلایل این تقاضا پرداخته شود و نیازهای لازم برای انجام این فرآیند مورد بررسی قرار گیرد.

روال رسیدگی به پرونده طلاق

پس از تنظیم دادخواست، طرف خواهان برای تکمیل مراحل رسیدگی به دعوای طلاق تمبر هزینه دادرسی را بر روی دادخواست خود نهاده و این دادخواست را به یکی از شعب دادگاه خانواده تقدیم نموده است. پس از ورود به شعبه دادگاه خانواده، دادخواست به شورای حل اختلاف دادگاه خانواده ارجاع داده شده و پس از ثبت در سیستم، وقت رسیدگی به تاریخ مورد نظر برای جلسه رسیدگی به دعوای خواهان و خوانده تعیین گردیده است.

در جلسه شورای حل اختلاف، خوانده پرونده که در اینجا آقای خالقی نامیده شده است، به تفصیل اظهار کرده است که همسر او از سال 1385 تا 1388 تمکین به او ننموده و همواره بدون اجازه از او به خانه اقوام خود می‌رفته است. او ادامه داده که از سال 1388 به طور کامل خانه را ترک کرده و به همین دلیل او درخواست طلاق دارد. طرف خواهان که در اینجا با نام مهدیه شناخته می شود نیز در جلسه دفاع خود اعلام کرده است که تمام حقوق او به عنوان همسر، از جمله مهریه و دیگر حقوق، باید توسط شوهر او پرداخت شود.

تصمیم شورای حل اختلاف در خصوص دعاوی طلاق

در نهایت، شورای حل اختلاف تصمیم خود را به این صورت اعلام نمود: براساس نصایح و مشاوره‌هایی که در جلسات انجام گرفته و به علاوه تبادل نظرهای مستدام، مشخص شده است که اختلافات موجود بین طرفین از حدود 15 سال پیش شروع شده و ریشه‌دار است. با این وجود، هیچ‌گونه تأثیر قابل توجهی از صحبت‌های ما بر روند اختلاف بین طرفین مشاهده نشده است. به اساس این نتایج و اعتبار به این موضوعات، تصمیم‌گیری نهایی بر عهده مقام محترم معاونت می‌باشد. به این ترتیب، پرونده به منظور اتخاذ تصمیم نهایی توسط مقام مذکور ارجاع داده خواهد شد.

بعد از اعلام تصمیم شورای حل اختلاف، پرونده به معاونت بازگردانده شده است. طبق دستور معاونت ارجاع، پرونده به همان شعبه دادگاه خانواده که ابتدا مرتبط بود، ارجاع داده شده و پس از ثبت در سیستم، توسط ریاست شعبه، تاریخ مقرر برای جلسه رسیدگی تعیین شده است. در این زمان، جلسه دادگاه خانواده تشکیل می‌شود و طرف خوانده در جلسه رسیدگی حضور پیدا نکرده است. طرف خواهان نیز در جلسه رسیدگی اظهار کرده است که در سال 1352 با خوانده محترم ازدواج کرده و اکنون 3 فرزند مشترک دارند. به مدت تقریباً 6 سال است که از هم جدا شده‌اند؛ زیرا خوانده محترم منزل را ترک کرده و آخرین باری که می‌خواست برود، تمام وسایل شخصی خود را با خود به همراه داشته است. همچنین طرف خواهان آمادگی دارد که تمام حقوق قانونی خوانده محترم را ترتیب دهد و به ایشان تسلیم نماید.

دادگاه به تصمیم زیر رسیده است: با توجه به موارد ذکر شده در بند‌های قبلی، دادگاه تصمیم گرفته که به عنایت به شرایط مطروحه در پرونده، امر را به داوری ارجاع دهد. این تصمیم با درنظر گرفتن نقاط مذکور، برای طرفین دعوا به شیوه معمول ابلاغ خواهد شد. همچنین در این ابلاغ، طرفین دعوا موظف هستند تا بستگان مرتبط با این پرونده و واجد صلاحیت خود را معرفی نمایند. بعد از انجام این اقدام، دادگاه با در نظر گرفتن رای داور، زمان جلسه را تعیین خواهد کرد.

اعلام نظر داوران

با توجه به مشورت هایی که بین طرفین و داوران (ما) در جلسه‌ای برگزار شده، متاسفانه توافقی در خصوص نقاط مرتبط با زوجیت، مانند نفقه ایام عده، جهیزیه، اجرت المثل و مهریه، به تفصیل و با جلب نظر کارشناس، به دست آمد. به همین دلیل و با در نظر گرفتن نظرات اینجانبان (داوران) و همچنین نظر داور خواهان و داور خوانده، تصمیم به این نتیجه رسیدیم که امکان سازش بین طرفین وجود ندارد.

بنابراین، نظر ما (داوران) به صورت صریح به دادگاه ارائه می‌شود تا طبق این نظر، تصمیم لازم اتخاذ گردد. پس از اعلام نظر داوران، دادگاه تاریخ مذکور را برای جلسه رسیدگی به این پرونده تعیین کرده و طرفین دعوا نیز به شیوه معمول با این تاریخ ابلاغ شده‌اند. در جلسه دادگاه اخیر، جلسه تشکیل شده و طرف خواهان و طرف خوانده نیز در این جلسه حضور داشته‌اند.

در این جلسه، طرف خواهان دعوا اظهار کرد که امکان سازش میان او و زوجه وجود ندارد و او تمایل دارد تا از زوجه خود طلاق بگیرد. همچنین، طرف خوانده پرونده اعلام کرد که با توجه به عدم تمایل طرف خواهان به ادامه زندگی مشترک، او می‌خواهد تمام حقوق و حق‌الزحمه‌ای که به او تعلق دارد، در این مرحله پرداخت شود. به این ترتیب، او تقاضای ارجاع موضوع به کارشناس را مطرح نموده است.

با درنظر گرفتن اظهارات و دفاعیات طرفین در خصوص مراحل رسیدگی به دعوای طلاق، قاضی پس از بررسی دقیق موضوع و شنیدن طرفین، رای خود را به شرح زیر اعلام می‌نماید:

با توجه به اظهارات طرفین و توجه به اینکه طرف خواهان اعلام کرده است که حاضر به سازش نیست و متوجه تمایل او به طلاق می‌باشیم و همچنین طرف خوانده تقاضای پرداخت حقوق و حق‌الزحمه خود را دارد، به عنوان قاضی پرونده، بر اساس مفاد قوانین و مقررات مربوط، به تصمیم ‌گیری در خصوص مراحل رسیدگی به دعوای طلاق پرداخته‌ام. در این مرحله، قاضی ممکن است تصمیمات مربوط به طلاق و حقوق مرتبط با آن را اعلام کرده و اقدامات لازم را در جهت اجرای این تصمیمات به عمل بیاورد.

اعلام رای دادگاه

با توجه به نظریه داور مبنی بر عدم تفاهم میان زوجین در مراحل رسیدگی به دعوای طلاق و اظهارات طرفین در جلسه، دادگاه تصمیم گرفته است که به منظور تعیین اجرت المثل و حقوق زحمات زوجه، مسئله را به مرجع و محکمه ای که در این زمینه صلاحیت دارد، ارجاع دهد. این ارجاع به منظور انجام تحلیل دقیق‌تر و در نظر گرفتن نقاط مختلف صورت می گیرد.

به همین منظور، دادگاه یک فرد را به عنوان کارشناس معتبر انتخاب کرده و وظیفه تعیین میزان اجرت المثل و مبالغ مربوط به حقوق زحمات زوجه را به او واگذار می‌نماید. خواهان مطلع شده و به او ابلاغ می‌شود که مبلغ مشخصی برای پرداخت به عنوان هزینه کارشناسی باید پرداخت شود. با دریافت نظریه کارشناسی و ملاحظه موارد مطروحه، دادگاه با وصول تحلیل‌ها و نظریه کارشناسی مربوطه، به شرح ذیل مبادرت به صدور رای کرده است:

در نظر داریم با توجه به نظریه داور و کارشناس مبنی بر عدم تفاهم میان زوجین و پس از بررسی دقیق مبالغ مرتبط با اجرت المثل و حقوق زحمات زوجه، به تصمیم‌ گیری پرداخته‌ایم. در این مرحله از مراحل رسیدگی به دعوای طلاق، دادگاه به صورت دقیق‌تر به اعلام تصمیمات مربوط به اجرت المثل و حقوق زحمات زوجه می‌پردازد و نتیجه‌ای را که مطابق با نظریه کارشناسی و دلایل مرتبط با پرونده است، اعلام می‌نماید.

با توجه به دعوای خواهان پرونده به طرفیت خوانده مبنی بر درخواست طلاق و با توجه به محتویات پرونده، اظهارات طرفین و نظریه داوران و همچنین اصرار زوج برای طلاق که به‌عنوان یک ایقاع مهم در پرونده در نظر گرفته می‌شود، دادگاه مستند به ماده 1133 قانون مدنی تصمیم به این امر گرفته است:

با توجه به اینکه ماده 1133 قانون مدنی اجازه می‌دهد که زوج پس از پرداخت کلیه حقوق مالی و مهریه و اجرت المثل زحمات، از محاضر رسمی طلاق استفاده کند، دادگاه به زوج اجازه می‌دهد تا با انجام تمام اقدامات مرتبط با پرداخت حقوق مالی مربوطه، از محاضر رسمی طلاق استفاده و به طلاق ختم دهد. این رای مستند به ماده 1133 قانون مدنی به زوج اجازه می‌دهد که پس از پرداخت تمام حقوق مالی به زوجه خود، اقدام به انجام مراحل رسیدگی به دعوای طلاق کند. این تصمیم در مهلت 20 روز قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر استان تهران خواهد بود.

لازم است در این خصوص با برخی اصطلاحات حقوقی آشنا شویم:

ایقاع: ایقاع به معنای وقوع یک رخداد یا وقوع یک اقدام به صورت یک‌طرفه است؛ به عبارت دیگر، زمانی که یک اتفاق یا اقدام توسط یک طرف انجام می‌شود و دیگری در آن دخیل نیست. در مواردی مانند طلاق که تصمیم به اتمام زندگی زناشویی توسط یکی از طرفین به صورت یک ‌طرفه اتخاذ می ‌شود، از اصطلاح ایقاع استفاده می‌شود.

اجرت‌ المثل: اجرت‌ المثل به معنای حق ‌الزحمه‌ای است که به زن خانه برای کارهایی که در طول ایام زناشویی و زندگی مشترک انجام می‌دهد، تعلق می‌گیرد. این حق به عنوان تقدیر مالی به زن برای اودر نظر گرفته می‌شود و به عنوان برابری در حقوق زناشویی طرفین محسوب می‌شود.

بررسی رای صادره از دادگاه

اولا درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش از دعاوی غیرمالی می‌باشد. به همین دلیل، خواهان با توجه به ماهیت غیرمالی مراحل رسیدگی به دعوای طلاق، مبادرت به ابطال تمبر برای دعاوی طلاق نموده است.

دوما، طبق ماده واحده اصلاح مقررات مربوط به طلاق که مصوب سال 1371 می‌باشد، به‌ منظور دریافت گواهی عدم امکان سازش، زوجین موظف به مراجعه به داوری می‌باشند. در پرونده حاضر، دادگاه نیز به منظور طی نمودن مراحل رسیدگی به دعوای طلاق، به داوری ارجاع داده و نظر داوران را در نظر گرفته است که این تصمیم در راستای مطابقت با مقررات مذکور اتخاذ شده است.

سوما، طبق تبصره 3 ماده واحده فوق، اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفتر، موکول به پرداخت حقوق شرعی و قانونی زوجه به صورت نقدی می‌باشد. بدین ترتیب، در رای خود، دادگاه به ‌درستی به این مسئله اشاره نموده و طبق مقررات مربوط به اجرای صیغه طلاق عمل نموده است.

چهارما، دادگاه به اجرت‌المثل اشاره نموده است، اما به نظر می‌رسد که اصطلاح نحله مناسب‌تر و دقیق‌تر است. این اصطلاح منعکس کننده حقوق زن در مواردی است که کارهای او در طول زندگی مشترک در خانه شوهر به دستور او انجام شده و با قصد تبرع انجام نشده است. از این رو، تعیین اجرت‌المثل با ارجاع به بند الف تبصره 6 ماده واحد اصلاح‌شده مربوط به مقررات طلاق، با موقعیت و شرایط مذکور هماهنگ نیست و صحیح نمی باشد.

با این حال، با توجه به مدت طولانی زندگی مشترک، وضعیت مالی مطلوب زوج و همچنین نوع فعالیت‌هایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده است، تعیین نحله به موجب بند ب تبصره 6 ماده واحد اصلاح‌شده مربوط به مقررات طلاق، توجیه ‌پذیر است. نحله نیز به عنوان نوعی بخشش و هدیه رایگان تشخیص داده می‌شود که دادگاه آن را به عنوان مبلغ متعین برای مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در نظر می‌گیرد.

لزوم مراجعه به وکیل برای انجام مراحل رسیدگی به دعوای طلاق

در ابتدا باید به این موضوع اشاره داشته باشیم که پرونده های مربوط به انواع طلاق حجم قابل توجهی از پرونده های ارجاع داده شده به محاکم قضایی را به خود اختصاص داده اند. بالا رفتن آمار طلاق در سال های اخیر در این موضوع موثر بوده است. دقت داشته باشید دعاوی مربوط به انواع طلاق اعم از طلاق توافقی، طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن با پیچیدگی هایی رو به رو هستند و هر گونه اقدام غلط در این زمینه می تواند خسارت هایی را به همراه داشته باشد. از این رو، مراجعه به وکیل کاردان و خبره توصیه می شود.

در واقع بهترین وکیل خانواده در تهران از پیچ و خم های مسیر آگاه است و می تواند بهترین راهکار برای طی نمودن مراحل رسیدگی به دعوای طلاق را به موکل پیشنهاد دهد. با استخدام وکیل می توانید از این موضوع اطلاع حاصل کنید که حقوقی از شما ضایع نخواهد شد و می توانید تمامی منافع خود را در دعاوی مذکور به دست آورید. آشنایی با روال قانونی رسیدگی به پرونده های طلاق موقعیتی را فراهم کرده است که استفاده از یک وکیل مجرب الزامی به نظر برسد؛ اما لازم است در انتخاب وکیل معیارهایی را در نظر داشته باشید.

کلام آخر

از اینکه تا پایان مقاله در کنار ما بودید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله سعی کردیم با ارائه مثالی از یک پرونده خاص، مراحل رسیدگی به دعوای طلاق را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم. در این مقاله آموختیم که مراحل رسیدگی به پرونده های طلاق با پیچیدگی هایی همراه است و لازم است در این خصوص دانش حقوقی لازم را داشته باشید. اکنون از شما درخواست می کنیم تجربیات خود را در قسمت دیدگاه با مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.