چند بار میشود به رای دادگاه اعتراض کرد؟ ⚖️ نکات تکمیلی

در دادگاه سعی بر این است تا احکام با در نظر گرفتن ادله و مستندات صادر شود تا بیشترین انطباق را با قانون و مقررات داشته باشد؛ اما ممکن است یکی از طرفین دعوی رای صادر شده از دادگاه را عادلانه نداند و تصور او بر این باشد که حقوقی از او در جریان دادرسی ضایع شده است. در چنین شرایطی قانون مقدر داشته است تا وی حق اعتراض به رای دادگاه را داشته باشد. ممکن است در روند رسیدگی به پرونده اشتباهی رخ داده باشد و یا اینکه ادله جدیدی به دست آمده باشد که نتیجه پرونده را به کلی تغییر دهد. حال این سوال پیش می آید که چند بار میشود به رای دادگاه اعتراض کرد؟ در این مقاله سعی داریم با بررسی همه جوانب امر پاسخی جامع به این پرسش بدهیم. از این رو، درخواست می کنیم تا انتهای مطلب در کنار ما باشید.

انواع روش های اعتراض به رای دادگاه

پس از صدور رای اولیه از دادگاه، هر یک از طرفین دعوا می ‌توانند پس از بررسی مفاد رای صادر شده، در صورتی که اعتقاد داشته باشند که رای دادگاه با قوانین و مقررات ناسازگار است، اعتراض کنند. روش ‌های اعتراض به رای دادگاه به دو صورت عادی و فوق العاده ممکن است انجام شود. در روش اعتراض عادی، طرفین دعوا باید در مهلت زمانی معین که توسط قوانین و مقررات مربوطه تعیین شده است، اعتراض خود را به رای دادگاه اعلام کنند.

این اعتراض معمولاً به شکل کتبی ارسال می شود و در آن باید مفاد اعتراض و دلایل حمایتی از ناسازگاری رای با قوانین مشخص شود. اگر در موارد خاص، طرفین اعتقاد داشته باشند که وضعیت ویژه‌ای وجود دارد که نیاز به تغییر سریع رای دادگاه دارد، می‌توانند به دادگاه درخواست اعتراض فوق العاده کنند. این نوع اعتراض معمولاً در موارد اضطراری یا با دلایل قانونی ویژه انجام می‌شود و نیاز به تایید دادگاه دیگری یا مراجع اعلامی دارد.

روش عادی را می توان در دسته های واخواهی و تجدید نظر دسته بندی کرد. هر یک از افراد بسته به شرایطی که در ادامه مقاله به ذکر آن ها خواهیم پرداخت، می تواند از این روش ها برای اعتراض به حکم صادر شده از دادگاه استفاده نماید. همچنین از طریق اعاده دادرسی، فرجام خواهی و اعتراض شخص ثالث می توان به روش های فوق العاده اعتراض را دنبال نمود. برای استفاده درست از این روش های اعتراض لازم است با جزئیات و احکام مربوط به هر یک آشنایی کامل داشته باشید. در این میان برای دستیابی به موفقیت می توان به بهترین وکیل تهران جهت دریافت مشاوره و اعطای پرونده مراجعه کرد.

اعتراض عادی به رای دادگاه

در روش های عادی اعتراض به رای دادگاه، ابراز شکایت از حکم صادر شده مجاز است. البته ممکن است مواردی در قانون ذکر شده باشد و اعتراض به رای محکمه در خصوص آن ها غیر مجاز اعلام شده باشد؛ اما به طور معمول استفاده از روش های عادی برای اعتراض مجاز می باشد. قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص اعتراض به آرای صادر شده به بیان جزئیاتی پرداخته است. این قانون در مواد خود اشاره دارد که روش های عادی شامل واخواهی و تجدید نظر خواهی می شود.

همان طور که در بالا نیز اشاره داشتیم واخواهی و تجدید نظر خواهی هر یک دارای جزئیات و احکام مخصوصی هستند و برای اعتراض به رای محکمه لازم است با آن ها آشنایی کامل داشته باشید. در ادامه سعی داریم تعریف دقیقی از هر یک از روش های عادی به شما ارائه دهیم تا با استفاده از آن ها بتوانید اقدامات درست تری را در این خصوص انجام دهید.

واخواهی: واخواهی را می توان یکی از مهم ترین روش های عادی برای اعتراض در نظر گرفت. قانون آیین دادرسی مدنی در ماده 305 خود اعلام می دارد که واخواهی مخصوص آن دسته از آرایی است که به صورت غیابی صادر شده اند. در واقع در خصوص احکامی که به صورت حضوری صادر می شوند نمی توان از واخواهی استفاده نمود. این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین واخواهی را می توان به عنوان اعتراض به رای غیابی تعریف نمود.

در واقع در دادگاه هایی که رای غیابی صادر می کنند، امکان واخواهی برای محکوم علیه وجود دارد. این موضوع به روشنی در ماده 306 قانون آیین دادرسی ذکر شده است. البته برای این کار لازم است فرد در مهلت مشخصی که قانون گذار برای او در نظر گرفته است، اقدام نماید. چرا که در غیر این صورت، فرصت اعتراض به رای دادگاه برای او از میان خواهد رفت.

قانون آیین دادرسی در ماده ذکر شده اعلام می دارد که افراد مقیم ایران به مدت بیست روز و افرادی که در خارج ایران هستند نیز به مدت دو ماه پس از ابلاغ حکم دادگاه فرصت دارند تا مراتب اعتراض خود را از طریق واخواهی اعلام دارند. باید اشاره داشته باشیم که تمامی آرای غیابی قابلیت اعتراض از طریق واخواهی را دارند. همچنین باید اشاره داشته باشیم که دادخواست واخواهی از طریق دادگاه صادر کننده حکم غیابی صورت می پذیرد.

تجدیدنظر خواهی: قانون اعلام داشته است که تنها در صورت احکامی که قابلیت تجدید نظر خواهی دارند می توان در مهلتی مشخص اعتراض خود را به محاکم قضایی تقدیم نمود. این مهلت طبق نص صریح قانون برای افراد مقیم ایران بیست روز و برای افرادی که در خارج از کشور تصمیم به تجدید نظر دارند، دو ماه پس از ابلاغ رای در نظر گرفته شده است. باید اشاره داشته باشیم که پس از پایان یافتن این مهلت امکان تجدید نظر خواهی از میان خواهد رفت.

به طور معمول در تمامی آرای صادر شده از دادگاه ها می توان تجدید نظر خواهی کرد؛ اما ممکن است قانون برخی از آرا را برای تجدید نظر خواهی غیر مجاز بداند. در ماده 434 قانون آیین دادرسی کیفری در این خصوص سخن به میان آمده است. جهات تجدید نظر خواهی در خصوص دعاوی کیفری شامل مواردی مخالف رای با متن قانون، ذی صلاح نبودن دادگاه برای صدور رای و… می باشد. در دعاوی کیفری نیز افراد مقیم بیست روز و افراد خارج از کشور دو ماه برای تنظیم و ارسال دادخواست تجدید نظر فرصت دارند.

اعتراض فوق العاده به رای دادگاه

در بالا نیز اشاره داشتیم که اعتراض به رای دادگاه به روش های فوق العاده تنها در مواردی استثنایی امکان پذیر است. در واقع در خصوص طرق فوق العاده اعتراض به حکم دادگاه در قوانین آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری صحبت به میان آمده است. در ادامه سعی داریم به بررسی برخی از این روش ها پرداخته و آن ها را تشریح نماییم.

فرجام خواهی: در واقع باید اشاره داشته باشیم که دیوان عالی کشور بالاترین نهاد قضایی در سطح کشور است که بر اساس اصل 161 قانون اساسی تشکیل شده است. این نهاد از زبده ترین و خبره ترین قضات کشور تشکیل شده است. در فرجام خواهی انطباق رای صادر شده با قانون در دیوان عالی کشور مورد بررسی قرار می گیرد. در واقع مرجع ذی صلاح برای رسیدگی به اعتراض از نوع فرجام خواهی، دیوان عالی کشور است.

دیوان عالی کشور سعی دارد به بررسی این موضوع بپردازد که آیا رای صادر شده از دادگاه های مورد نظر با در نظر گرفتن شرع و قانون صادر شده است یا خیر. در صورتی که انطباق رای با قوانین اثبات شود، دیوان عالی کشور رای صادره را ابرام و تایید می کند؛ اما در صورتی که عدم انطباق رای با قوانین و شرع به اثبات برسد، دیوان عالی کشور رای صادره از دادگاه های زیر دست را نقض و رد می کند.

در پاسخ به این سوال که چند بار میشود به رای دادگاه اعتراض کرد به اینجا رسیدیم که فرجام خواهی را به عنوان یکی از روش های فوق العاده برای اعتراض مورد بررسی قرار دادیم. اشاره داشتیم که اگر رای صادره برخلاف قانون باشد، دیوان آن را نقض می کند؛ اما دیوان عالی کشور به صورت ماهوی به پرونده ورود نخواهد داشت. در این صورت است که دیوان عالی برای رسیدگی به اعتراض به رای دادگاه، پرونده را به دادگاه صادر کننده حکم اعاده می نماید.

ماده 397 قانون آیین دادرسی مدنی اشاره دارد که فرجام خواهی می بایست در زمان مقرر صورت بپذیرد. در واقع افراد مقیم ایران به مدت بیست روز و افراد خارج از کشور به مدت دو ماه فرصت دارند تا اعتراض به رای دادگاه را از طریق فرجام خواهی اعلام دارند. ماده 427 قانون آیین دادرسی کیفری، در دعاوی کیفری نیز می توان فرجام خواهی کرد. آرای دادگاه های کیفری در دیوان عالی کشور قابل فرجام خواهی هستند. در دعاوی کیفری نیز مهلت اعتراض به حکم دادگاه مشابه سایر دعاوی است.

اعاده دادرسی: همان طور که اشاره نمودیم اعاده دادرسی نیز یکی از روش های فوق العاده برای اعتراض به رای دادگاه است. در واقع اعاده دادرسی در شرایطی که قانون مجوز آن را صادر کرده باشد به این معناست که مرجع صادر کننده حکم، مجددا به پرونده رسیدگی نماید. به عنوان مثال موقعیتی را تصور کنید که پس از اعلام رای توسط دادگاه، شواهد یا مستنداتی به دست آید که بر نتیجه پرونده و رای دادگاه تاثیر بگذارد. در این شرایط است که فرد می تواند برای اعاده دادرسی درخواست دهد.

در ماده 427 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص مهلت اعاده دادرسی سخن به میان آمده است. در این ماده اشاره شده است که افراد در مدت زمانی مشخص می توانند برای اعاده دادرسی درخواست تنظیم نمایند. این مهلت برای افراد داخل ایران بیست روز و برای افرادی که اقامت ایران را در اختیار ندارند دو ماه می باشد. لازم به ذکر است که اعاده دادرسی به مانند سایر روش های اعتراض به رای دادگاه با پیچیدگی هایی رو به رو هستیم که بهتر است پیش از هر گونه اقدام در این خصوص با یک وکیل خبره مشورت کنید.

در مواد 474 و 477 قانون آیین دادرسی کیفری موارد اعاده دادرسی به طور دقیق ذکر شده است. در ماده 477 این قانون به صراحت اعلام شده است که اگر رای صادره از دادگاه خلاف شرع باشد، فرد می تواند با اعاده دادرسی مراتب اعتراض خود را به حکم صادره اعلام دارد. ممکن است رئیس قوه قضائیه آرای صادره از هر یک از محاکم قضایی را خلاف شرع تشخیص دهد. در چنین شرایطی است که او پرونده را برای اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور ارسال می کند تا در شعبی خاص در این نهاد به آن رسیدگی شود.

در چنین شرایطی قانون اشاره دارد که فرد، نماینده قانونی وی، وکیل، دادستان کل کشور و در صورت فوت، همسر وی می توانند در دیوان عالی کشور حضور پیدا کرده و اقدام به اعاده دادرسی نمایند. در این صورت است که دیوان عالی کشور طبق مواد قانون مندرج موظف است تطابق رای صادره با شرع را مورد بررسی قرار دهد. دقت داشته باشید که پیگیری پرونده در دیوان عالی کشور همواره با دشواری هایی رو به رو است و لازم می باشد برای این کار از وکلای متخصص استفاده کنید.

اعتراض شخص ثالث: این نکته را لازم است ذکر نماییم که قضات در تلاش هستند که احکام را به گونه ای صادر نمایند که تنها بر روی طرفین دادگاه تاثیر بگذارد و به اصطلاح اثر نسبی داشته باشد؛ اما گاهی ممکن است رای صادر شده از یک دادگاه بر روی منافع شخص ثالثی نیز تاثیر سوء به جای بگذارد. در چنین شرایطی است که اعتراض به رای دادگاه توسط شخص ثالث صورت می پذیرد.

در ماده 417 قانون آیین دادرسی مدنی اشاره شده است که اگر منافع شخصی در جریان صدور حکم در دادگاه به خطر افتاده باشد و حقوقی از او ضایع شده باشد، به شرط اینکه شخص از طرفین دادگاه نبوده و خود او یا نماینده وی در جریان دادرسی حضور پیدا نکرده باشد، قانون برای او حق اعتراض به حکم دادگاه را در نظر گرفته است؛ بنابراین در پاسخ به این سوال که چند بار میشود به رای دادگاه اعتراض کرد باید اشاره کنیم که اعتراض شخص ثالث نیز یکی دیگر از روش های اعتراض است.

اعتراض به رای دادگاه توسط شخص ثالث را می توان در دو دسته ثالث اصلی و ثالث طاری دسته بندی کرد. هر یک از این روش های اعتراض دارای احکام و شرایط خاص به خود هستند. دقت داشته باشید که قانون اجازه نمی دهد با صدور حکم حق و حقوقی از کسی ضایع شود و چنانچه بر اثر صدور رای این اتفاق محقق شود، فرد می تواند با تنظیم دادخواست اعتراضات خود را به دادگاه ذی صلاح ابلاغ نماید.

نحوه نوشتن متن اعتراض به رای دادگاه

در بخش های قبلی در خصوص این سوال که چند بار میشود به رای دادگاه اعتراض کرد سخن به میان آوریم و اشاره داشتیم که اعتراض به رای دادگاه از روش های عادی و فوق العاده امکان پذیر است. اکنون سعی داریم نکات مفیدی را در خصوص شیوه نوشتن متن اعتراض بیان نماییم. بسته به اینکه شخص سعی دارد به کدام روش اعتراض نماید، اعم از عادی یا فوق العاده می تواند به دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضائیه مراجعه کرده و دادخواست خود را به ثبت برساند.

در متن دادخواست اعم از واخواهی، اعاده دادرسی، تجدید نظر، فرجام خواهی و… لازم است مشخصات محکوم و محکوم علیه به طور دقیق ذکر شود. همچنین لازم است اعتراض با ذکر مستندات و دلایلی قابل قبول به انجام برسد. پس از تنظیم دادخواست اعتراض لازم است آن را در اختیار دادگاه ذی صلاح قرار بدهید. در این صورت است که رسیدگی به اعتراض در دادگاه مورد نظر آغاز می شود و مجددا رای صادر می شود. دقت داشته باشید که تنظیم دادخواست امری کاملا تخصصی است.

لزوم مراجعه به وکیل برای اعتراض به رای دادگاه

لازم است این موضوعر ا ذکر کنیم که تقدیم اعتراض به دادگاه اعم از بدوی و تجدید نظر تابع شرایط و قوانینی است که تنها با کسب آگاهی در خصوص آن ها می توان در این مسیر قدم برداشت. هر گونه اقدام غلط در این خصوص ممکن است شما را از امیدواری در بازیابی حقوق تان مایوس کرده و راه را برای صدور رای عادلانه ببندد. از این رو، بهتر است در این مسیر از یک وکیل با تجربه و خبره استفاده کنید تا با روال کار آشنایی داشته باشد و بتواند اعتراض شما را به نهادهای قضایی مربوط برساند.

بهترین وکیل حقوقی تهران با پیچ و خم های مسیر آشنایی کامل دارد و می تواند در صورت لزوم بهترین راهکار برای اعتراض را در اختیار شما قرار دهد. گذشته از این، تنظیم دادخواست برای فرجام خواهی، واخواهی، تجدید نظر خواهی، اعاده دادرسی و… با دشواری هایی رو به رو است. چرا که این امر به دانش حقوقی مرتبط نیازمند بوده و لازم است در آن اصول نگارشی نیز رعایت شود؛ بنابراین با استفاده از یک وکیل زبده می توانید علاوه بر ارائه اعتراض، روند صدور مجدد رای را نیز دنبال کنید.

کلام آخر

از اینکه تا پایان مقاله ما را همراهی کردید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با نحوه اعتراض به رای دادگاه آشنا کنیم. اشاره داشتیم که اعتراض به حکم صادر شده از سوی دادگاه به دو روش عادی و فوق العاده امکان پذیر است. برای اعتراض عادی به رای دادگاه لازم است مراحل مربوط به واخواهی و تجدید نظر خواهی را با دقت طی نمایید. اعتراض فوق العاده نیز از طریق فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث امکان پذیر است. اشاره داشتیم که برای هر یک از این روش های اعتراض به آرای صادره از دادگاه لازم است با جزئیات قوانین و مقررات مربوط به هر یک آشنایی کامل داشته باشید تا بتوانید مراتب اعتراض خود را به نهادهای قضایی برسانید. اکنون که به پایان مقاله رسیده ایم از شما درخواست می کنیم که اگر تجربه یا نظری در این خصوص دارید، آن را در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.