در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد؟+ بررسی کامل⚖️️【سال1403】

قانون که از شرع مستفاد شده است زن و مرد را در زمان نکاح دارای حقوقی کرده است. حقوق زن شامل موارد مالی و غیر مالی می شود. در کنار مهریه، نفقه را نیز می توان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن به شمار آورد که دریافت آن همواره تابع شرایط و ضوابطی قانونی است. باید اشاره داشته باشیم که قانون تامین نیازهای زندگی زن را بر عهده مرد گذاشته و او را ملزم به پرداخت نفقه کرده است اما در مواردی قانون مرد را از پرداخت این حق مالی معاف کرده است. در واقع در چنین شرایطی مرد ملزم به پرداخت نفقه به همسر خود نمی باشد. در این مقاله سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد؟ برای یافتن پاسخ حقوقی برای سوالاتی از این جنس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

نفقه چیست؟

در این مقاله سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد؟ اما برای پاسخگویی درست و حقوقی به این سوال لازم است که در ابتدا اطلاعات جامعی در خصوص مفهوم نفقه داشته باشیم. در واقع نفقه اسم مصدر واژه انفاق است. در واقع می توان چنین گفت که نفقه چیزی است که مورد انفاق قرار می گیرد. می دانیم که انفاق مالی در لغت شناسی به معنای بذل و بخشش اموال به دیگری است.

باید اشاره که معنای قانونی نفقه با آن چیزی که در بالا اشاره شد قدری متفاوت است. در واقع نفقه که از اصطلاحات شرعی و قانونی می باشد به معنای تامین نیازهای اولیه زن در زندگی مشترک است. این وظیفه در عقد دائم به عهده مرد سپرده شده است و مرد از نظر قانونی موظف است این گونه نیازهای زن را به صورت تمام و کمال برطرف نماید. باید اشاره داشته باشیم که در عقد موقت مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست. مگر اینکه در متن صیغه نامه به آن شرط شده باشد؛ اما در عقد دائم در شرایط عادی مرد مکلف به پرداخت نفقه است.

در واقع زن برای گذران زندگی خود به تامین نیازهای اولیه و مایحتاج نیازمند است. این نیازها شامل خوراک، پوشاک، مسکن و… می شود. مرد مکلف است که تامین نیازهای اولیه زن در زندگی مشترک را به عهده گرفته و تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا زن را از جهت نیازهای اولیه بهره مند کند. قانون مدنی در ماده 1106 خود به این موضوع اشاره ای جامع داشته است. به موجب این قانون تامین نیازهای اولیه زن در قالب نفقه به مرد سپرده شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره های تخصصی می توان به بهترین وکیل نفقه در تهران مراجعه کرد.

نفقه شامل چه مواردی می شود؟

در پاسخ به این سوال که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد باید اشاره داشته باشیم که نفقه شامل مواردی می شود. در واقع مرد موظف است نیازهای اولیه زن را در قالب نفقه به او پرداخت نماید. این موضوع جزو تعهدات مالی مرد است و زوج نمی تواند در شرایط عادی از پرداخت نفقه زن شانه خالی کند. باید اشاره داشته باشیم که نفقه شامل موارد مختلفی می شود که در ادامه سعی داریم به مهم ترین آن ها اشاره ای مختصر داشته باشیم:

• غذا
• لباس
• مسکن
• وسایل اولیه زندگی یا همان اسباب خانه (عده ای به دلیل عرف جامعه ایران تصور می کنند که تامین اسباب و لوازم خانه تحت عنوان جهیزیه بر عهده زن می باشد. این در حالی است که جهیزیه یکی از حقوق مالی زن در قانون به شمار آمده و جزو نفقه او محسوب می شود. در واقع تامین جهیزیه نیز از نظر قانونی بر عهده مرد است)
• هزینه درمانی
• هزینه خرید لباس
• تامین هزینه های رشد و پرورش فرزندان
• هزینه مسکن

دقت داشته باشید که مرد با خرید لباس و پوشاک برای زن، مالکیت آن را را در اختیار او قرار می دهد؛ اما تامین خانه و مسکن برای زن هرگز به این معنا نیست که مالکیت آن را در اختیار او قرار دهد و ملزم باشد ملک را به نام همسر خود نماید. در واقع تامین مسکن که از موارد مهم نفقه به شمار می آید به معنای تامین نوعی سرپناه مناسب برای اعضای خانواده به شمار می آید و مرد ملزم نیست که مالکیت ملک خریداری شده را در اختیار زن قرار دهد.

مشاوره حقوقی آسان با بهترین وکیل نفقه در تهران را از دست ندهید!

محاسبه نفقه زن به چه صورت انجام می شود؟

پیش از اینکه به این سوال که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد پاسخ دهیم لازم است نکات مهمی را در خصوص نحوه محاسبه نفقه بیان کنیم. باید اشاره داشته باشیم که در قانون به موضوع نفقه اشاره مستقیم شده است؛ اما هیچ یک از مواد قانون مدنی در خصوص نحوه محاسبه نفقه و مسائل مربوط به مبالغ مورد نظر آن سخنی به میان نیاورده است. این موضوع به صورت متعارف بسته به زمان تعیین می گردد و نمی توان مبلغ مشخصی را برای آن در نظر گرفت.

جایگاه اجتماعی زن، عرف جامعه، عادت های قومی، وضع اقتصادی مرد و… همگی در میزان نفقه تاثیر گذار خواهند بود؛ اما باید اشاره داشته باشیم که همواره نفقه را به صورت متعارف تعیین می کنند؛ اما به طور معمول تعیین نفقه در زمان طلاق پر رنگ می شود. برای تعیین دقیق نفقه در زمان طلاق می توان از طریق کارشناس معرفی شده توسط دادگاه اقدام نمود. این کارشناس با در نظر گرفتن موارد ذکر شده در بالا، میزان نفقه زن را محاسبه کرده و برای مطالبه در اختیار دادگاه قرار می دهد.

در پاسخ به این سوال که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد اشاره داشتیم که در ابتدا لازم است در خصوص نحوه محاسبه نفقه اطلاع حاصل کنیم. مشخص شد که برای تعیین دقیق نفقه نیاز به استفاده از کارشناس معرفی شده از سوی دادگاه است. در صورتی که کارشناس مورد نظر میزان نفقه را تعیین نماید و زن یا شوهر از میزان آن رضایت نداشته باشند، قانون به آن ها فرصتی هفت روزه داده است تا با تنظیم دادخواست و ارائه به دادگاه به آن اعتراض نمایند.

در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد؟

اشاره داشتیم که نفقه یکی از حقوق مالی زن است که در حالت و شرایط عادی مرد ملزم به پرداخت آن است؛ اما باید این نکته را نیز مد نظر قرار دهیم که قانون در شرایطی مرد را از پرداخت نفقه معاف می کند. برخلاف مهریه که تقریبا در همه حال مرد ملزم به پرداخت آن است، زن در شرایطی نمی تواند حقوق خود در خصوص نفقه را مطالبه نماید. در قانون مدنی به این موضوع اشاره ای کامل شده است که مشخص کرده که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد. در ادامه ای موضوع را بررسی می کنیم.

در ماده 1108 قانون مدنی به صراحت ذکر شده است که اگر زن بدون در اختیار داشتن دلایلی مشروع، از ادای وظایف زوجیت خود شانه خالی کند، حق برخورداری از نفقه را نخواهد داشت. در واقع در پاسخ به این سوال که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد باید اشاره داشته باشیم که زن در صورت عدم انجام وظایف عام و خاص زناشویی خود از این حق و حقوق مالی که قانون برای او تعیین نموده است، محروم می شود.

در واقع به محض نکاح حقوق مالی توسط قانون و شرع در اختیار زن قرار می گیرد. این حقوق در مهم ترین آن ها به مهریه و نفقه تقسیم بندی می شود. باید اشاره ای داشته باشیم که سبب مهریه نکاح است؛ یعنی در هر حالتی زن می تواند پس از عقد نکاح آن را از همسر خود مطالبه کند؛ اما دریافت نفقه در شرایطی ممکن است که زن تکالیف زناشویی خود را به انجام رسانده باشد. این تکالیف توسط قانون برای زن در نظر گرفته شده است و سرپیچی از آن ها حق برخورداری از نفقه را از میان خواهد برد.

در ماده 1114 قانون مدنی اعلام شده است که زن ملزم می باشد در منزلی که مرد برای او تعیین نموده است سکونت پیدا کند. مگر اینکه بر سکونت زن در منزل دیگری شرط شده باشد. در خصوص وظایف زناشویی زن در ماده 1115 قانون مدنی نیز سخن به میان آمده است. در این ماده قانونی اشاره شده است که اگر سکونت در منزل تعیین شده از سوی مرد برای زن نوعی ضرر مالی، جانی و یا آبرویی به همراه داشته باشد، زن می تواند در مسکنی جداگانه سکونت پیدا کند.

در این صورت لازم است زن دریافت ضرر از سکونت به همراه مرد در منزل مورد نظر را به اثبات برساند. در این صورت تا زمانی که زن در منزلی جداگانه سکونت دارد، مرد ملزم است تا نفقه او را تمام و کمال در اختیار او قرار دهد. باید اشاره داشته باشیم که نفقه در صورتی از عهده مرد برداشته می شود که زن وظایف زناشویی خود را انجام ندهد و یکی از این وظایف سکونت در منزلی است که مرد برای همسر خود تدارک دیده است.

در قانون مدنی در ماده 1118 تعیین شده است که زن می تواند به طور مستقل در دارایی شخصی خود هر تصرفی را انجام دهد. این ماده قانونی استقلال مالی زن را به اثبات می رساند؛ بنابراین در پاسخ به این پرسش که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد باید اشاره داشته باشیم که عدم انجام وظایف زناشویی بدون عذر شرعی و قانونی مانع از دریافت نفقه می شود. این عذر شرعی و قانونی برای مثال می تواند شامل بیماری زن باشد که در این صورت به زن همچنان نفقه تعلق میگیرد.

برای درک این موضوع که در چه شرایطی به زن نفقه تعلق نمیگیرد باید از وظایف زن در زندگی مشترک اطلاع حاصل کنیم. وظایف قانونی و شرعی زن در زندگی مشترک به شرح زیر است:

• پذیرفتن ریاست شوهر در زندگی مشترک
• تمکین زن از شوهر
• تبعیت از شوهر برای اقامت در مسکن تعیین شده برای سکونت
• تبعیت از شوهر برای خروج از منزل و وارد کردن دیگران به منزل در اندازه ای که عرف مشخص کرده است.
• تبعیت از شوهر در شاغل بودن و نوع آن

تمکین زن از شوهر از مواردی که نفقه به زن تعلق نمیگیرد

اشاره داشتیم که تمکین یکی از وظایف زن در زندگی زناشویی است. در واقع در صورت عدم تمکین زن از شوهر، مرد می تواند از پرداخت نفقه معاف گردد. تمکین را می توان در دو نوع عام و خاص طبقه بندی کرد. تمکین عام به معنای حسن معاشرت زن با همسر خویش است. او همچنین ملزم است خواسته های مشروع شوهر خود را به انجام برساند. پذیرفتن ریاست شوهر را نیز می توان نوعی تمکین به شمار آورد.

همچنین در خصوص تمکین خاص می توان چنین تشریح نمود که معنای آن تن در دادن زن به رابطه خاص زناشویی است. در صورتی که زن تمکین نداشته باشد، در اصطلاحات حقوقی برای او از واژه ناشزه استفاده می شود. نشوز زمانی به اثبات می رسد که زن از انجام تکالیف زناشویی خود امتناع کند. در صورتی که زن ناشزه باشد، مرد می تواند با مراجعه به محاکم قضایی زن را ملزم به تمکین نماید. همچنین دقت داشته باشید که در صورت ناشزه بودن زن به او مهریه تعلق گرفته اما او حق برخورداری از نفقه را ندارد.

البته باید به این موضوع توجه داشته باشید که عدم تمکین زن از شوهر که از آن با عنوان نشوز یاد می شود، می بایست بدون در اختیار داشتن عذر شرعی یا قانونی صورت گرفته باشد. چنانچه نشوز زن به اثبات برسد اما این نشوز با در اختیار داشتن عذر شرعی و قانونی همراه باشد، وی از دریافت نفقه محروم نمی شود. معاف شدن از پرداخت نفقه تنها در خصوص آن دسته از عدم تمکین قابل اثبات است که در آن زن بدون در اختیار داشتن دلیل موجهی اقدام به این عمل کرده باشد.

درخواست طلاق از سوی زن به دلیل عدم پرداخت نفقه

در بالا سعی کردیم به این پرسش پاسخی حقوقی دهیم که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد. اشاره داشتیم که مرد در عقد نکاح دائم ملزم است به زن حقوق مالی اش در خصوص نفقه را پرداخت نماید. اشاره داشتیم که تنها در صورتی که زن به تکالیف شرعی و قانونی خود پایبند نباشد، مرد می تواند از پرداخت نفقه معاف شود. ذکر نمودیم که در قانون تمامی وظایف زن تشریح شده است. تمکین از شوهر را می توان مهم ترین وظیفه زن به شمار آورد.

در صورتی که زن تمکین نداشته باشد، نشوز او در دادگاه به اثبات می رسد و در این صورت که به زن نفقه تعلق نمیگیرد؛ اما باید دقت داشته باشید که نشوز زن می بایست بدون در اختیار داشتن عذر شرعی و قانونی باشد. در صورتی که زن از نظر قانونی مستحق دریافت نفقه شناخته شود، او می تواند با مراجعه به محاکم قضایی حق مالی خود در خصوص نفقه را از شوهر مطالبه نماید. در این صورت است که قانون مرد را ملزم به پرداخت تمام و کمال نفقه خواهد کرد.

در صورتی که مرد به مدت شش ماه از پرداخت نفقه زن امتناع کرده باشد، زن می تواند با مراجعه به دادگاه و تنظیم دادخواست حقوق خود را مطالبه نماید. در صورتی که در مهلت تعیین شده از سوی دادگاه مرد نتواند نفقه زن را پرداخت کند، زن می تواند برای گرفتن طلاق اقدام نماید. در واقع می توان چنین گفت که عدم پرداخت نفقه از سوی مرد به مدت شش ماه از دلایل محکمه پسند برای طلاق از طرف زن محسوب می شود. البته این موضوع با پیچیدگی هایی همراه است که می بایست به کمک یک وکیل آن را دنبال نمود.

لزوم مراجعه به وکیل برای دریافت نفقه

اشاره داشتیم که نفقه یکی از حقوق مالی زن است که شرع و قانون حق برخورداری از آن را به زن داده است. در صورتی که زن تمامی وظایف قانونی خود را انجام دهد می تواند از این حق برخوردار شود؛ اما در صورتی که از انجام این وظایف خودداری نماید نفقه به او تعلق نمیگیرد. برای دریافت نفقه لازم است به یک وکیل خبره و مجرب مراجعه نمایید. چرا که دعاوی مربوط به نفقه با پیچیدگی هایی همراه است و حضور یک وکیل زبده و شاخص می تواند به شما کمک های شایانی را داشته باشد.

علاوه بر این در صورتی که زن از شوهر خود تمکین نداشته باشد یا در خانه ای که از سوی همسر تعیین شده است سکونت پیدا نکند، مرد می تواند با مراجعه به دادگاه زن را از دریافت نفقه محروم نماید؛ اما اثبات این مسئله نیز در دادگاه با دشواری هایی همراه است و در چنین شرایطی نیز لازم است به بهترین وکیل خانواده در تهران مراجعه کنید. در این صورت است که وکیل با استفاده از دانش حقوقی و تجربیاتی که به دست آورده است برای دستیابی به حقوق قانونی تان در کنار شما خواهد ایستاد.

کلام آخر

از اینکه صبوری به خرج داده و ما را تا انتهای مقاله مورد نظر همراهی نمودید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله سعی کردیم با ارائه تعریف دقیقی از نفقه به عنوان یکی از حقوق مالی زن به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمیگیرد. برای این کار در ابتدا تلاش کردیم تا وظایف قانونی زن را مورد بررسی قرار دهیم. چرا که در صورت عدم انجام این وظایف است که قانون زن را از دریافت نفقه محروم می کند. علاوه بر این تلاش کردیم تا نحوه محاسبه نفقه در دادگاه را مورد ارزیابی قرار دهیم. گذشته از این اشاره داشتیم که در صورت عدم پرداخت نفقه زن امکان طلاق خواهد داشت. اکنون که به پایان مقاله رسیده ایم از شما درخواست می کنیم که نظرات و تجربیات خود را با مخاطبان برترین وکیل به اشتراک بگذارید.