آیا دادگاه تجدید نظر حضوری است؟ ⚖️⚡️

قانون موقعیتی را فراهم کرده است تا هر یک از افراد برای جبران خسارت های وارده و احقاق حقوق از دست رفته به مراجع قانونی مراجعه کرده و از طریق قانون خواسته های خود را دنبال کند. چرا که در غیر این صورت اگر هر شخص تمایل داشته باشد خودش دست به کار شود و از منافعش دفاع نماید، هرج و مرج رخ می دهد. سلسله مراتب قانونی به این شکل است که دادگاه ها و محاکم قضایی بسیاری برای رسیدگی به خواسته های افراد در پرونده های کیفری و حقوقی تشکیل شده است. یکی از مهم ترین مراجع قانونی که وظیفه رسیدگی به اعتراض افراد به رای دادگاه بدوی را بر عهده دارد، دادگاه تجدید نظر می باشد. در این مطلب سعی داریم این موضوع را بررسی کنیم که آیا دادگاه تجدید نظر حضوری است؟ با ما همراه باشید.

سلسله مراتب قضایی کشور به چه صورت است؟

در خصوص اینکه آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ لازم می باشد تا در ابتدا سلسله مراتب قضایی کشور و ساختار کلی آن را ارزیابی کنیم. در گام نخست لازم است به این نکته تاکید داشته باشیم که مراجع قضایی در سطح کشور به چندین دسته تقسیم می شوند و وظایف هر یک از آن ها را نیز قانون به طور دقیق مشخص کرده است. در واقع هر یک از این مراجع قضایی در بخشی از روند رسیدگی به پرونده های مرتبط با دعاوی کیفری و حقوقی نقش آفرینی خواهند داشت.

در واقع می توان چنین گفت که وظیفه اصلی محاکم قانونی است که به حق خواهی مردم در سطح جامعه رسیدگی کرده و عدالت را در آن حکم فرما نمایند تا به این شکل صلح و سازش به وجود آمده و افراد در صورت از دست رفتن حقوق بتوانند جبران خسارت نمایند. دعاوی مختلفی در مراجع قضایی مورد رسیدگی قرار می گیرند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به دعاوی خانواده، ملکی، کیفری، ثبتی، طلاق و… اشاره داشت. در نهایت لازم است در هر یک از این حوزه ها، پرونده به طور کامل تعیین و تکلیف شود.

به طور کلی اگر قصد داشته باشیم محاکم قضایی را دسته بندی کنیم می توانیم آن را در بخش های مراجع قضایی حقوقی، مراجع قضایی کیفری و مراجع قضایی اداره جای داد. مراجع قضایی عمومی و مراجع قضایی تخصصی نیز نوع دیگری از دسته بندی هستند. قانون سعی دارد وظایف معین و دقیقی را برای هر یک از این مراجع در نظر گرفته و آن ها را ملزم به حل مشکلات و اختلافات پیش آمده کند تا به این شکل سازش و صلح در سطح جامعه هویدا شود.

منظور از دادگاه تجدیدنظر چیست؟

در توضیح اینکه آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ به اینجا رسیدیم که سلسله مراتب قضایی کشور شامل دادگاه های بسیاری می شود که می توان آن ها را به مراجع عمومی و اختصاصی تقسیم کرد. در صورتی می توانیم به سوال فوق پاسخ دهیم که اطلاعات دقیقی را در خصوص دادگاه تجدید نظر به دست آوریم. لازم به ذکر است که هر یک از محاکم قضایی تنها می توانند به مواردی که در صلاحیت آن ها است رسیدگی کرده و از ورود به سایر بخش ها معاف شده اند.

دادگاه تجدیدنظر را می توان یکی از مهم ترین مراجع قضایی در نظام حقوقی کشور به شمار آورد. این مرجع در مرکز هر استانی حضور داشته و افراد می توانند مشکلات و اختلافات پیش آمده را با مراجعه به آن حل و فصل نمایند. دادگاه های تجدید نظر به آرای بدوی از دادگاه های عمومی و انقلاب که قابلیت تجدید نظرخواهی دارند را رسیدگی می کند. در واقع در این دادگاه آرایی که از دادگاه های بدوی صادر می شود، مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند.

ساختار دادگاه تجدید نظر در قانون مورد اشاره قرار گرفته است. علاوه بر این این مرجع قضایی تنها صلاحیت این را دارد تا به بخش مشخصی از دعاوی ورود پیدا کند که در ادامه مقاله با این صلاحیت ها به طور کامل آشنا خواهیم شد. در واقع در دادگاه های بدوی، شکایات و دادخواست های افراد مورد بررسی قرار می گیرد و قاضی پرونده در خصوص آن ها رای را صادر می کند. در این بین دادگاه بدوی وظیفه دارد که به اعتراضات افراد در خصوص آرای صادر شده از دادگاه بدوی رسیدگی کند.

آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟

اسخ به این سوال که آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ به نوع پرونده و شرایط آن بستگی دارد. در قانون آیین دادرسی مدنی، اصل بر حضوری بودن دادگاه تجدید نظر است. به این معنا که طرفین دعوی و وکلای آنها باید در جلسه رسیدگی حضور داشته باشند؛ اما در برخی موارد، دادگاه می‌ تواند به صورت غیرحضوری رسیدگی کند. هرگز نمی توان نسخه واحدی را برای حضوری بودن یا نبودن دادگاه تجدیدنظر تجویز نمود و نوع پرونده در آن نقش دارد.

بر اساس ماده 338 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه تجدید نظر می ‌تواند در صورت تقاضای هر یک از طرفین دعوی، رسیدگی را به صورت غیرحضوری انجام دهد. همچنین، در صورتی که یکی از طرفین دعوی در جلسه رسیدگی حضور نداشته باشد و دلایل کافی برای عدم حضور وی وجود داشته باشد، دادگاه می ‌تواند به صورت غیرحضوری رسیدگی کند. در صورتی که دادگاه تجدید نظر به صورت غیرحضوری رسیدگی کند، باید قبل از صدور رای، طرفین دعوی را از طریق ابلاغیه کتبی یا پیامک، از تصمیم خود مطلع کند.

همچنین، باید به طرفین دعوی فرصت دهد تا ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ، نسبت به آن اعتراض کنند؛ بنابراین، در پاسخ به سوال اصلی، می‌توان گفت که دادگاه تجدید نظر به طور کلی حضوری است، اما در برخی موارد می‌تواند به صورت غیرحضوری نیز برگزار شود. در ادامه، به برخی از موارد استثنایی که در آنها دادگاه تجدید نظر می‌تواند به صورت غیرحضوری رسیدگی کند، اشاره می ‌شود:

• در صورتی که طرفین دعوی به صورت کتبی توافق کنند که رسیدگی به صورت غیرحضوری انجام شود.
• در صورتی که یکی از طرفین دعوی، شخص حقوقی باشد و نماینده قانونی آن در جلسه رسیدگی حضور نداشته باشد.
• در صورتی که یکی از طرفین دعوی، به دلیل بیماری یا سایر دلایل موجه، نتواند در جلسه رسیدگی حضور داشته باشد.
• در صورتی که پرونده دارای پیچیدگی خاصی نباشد و رسیدگی به صورت غیرحضوری، مانع از رسیدگی عادلانه به دعوی نشود.
• در نهایت، باید توجه داشت که تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا دادگاه تجدید نظر به صورت حضوری یا غیرحضوری برگزار شود، با دادگاه تجدید نظر است.

تاثیر رای بدوی در دادگاه تجدید نظر چیست؟

در نظام حقوقی ایران، رسیدگی به دعاوی در دو مرحله بدوی و تجدید نظر انجام می ‌شود. دادگاه بدوی، نخستین مرجع رسیدگی به دعاوی است و رای صادره از این دادگاه، در صورتی که قابل تجدید نظر نباشد، قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود؛ اما در صورتی که رای دادگاه بدوی قابل تجدید نظر باشد، طرفین دعوی می‌ توانند ظرف مهلت مقرر، نسبت به آن اعتراض کنند. در دادگاه تجدید نظر، پرونده به طور مجدد مورد رسیدگی قرار می ‌گیرد و دادگاه تجدید نظر می‌تواند رای دادگاه بدوی را تایید، نقض یا اصلاح کند.

بنابراین، رای دادگاه بدوی در دادگاه تجدید نظر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تاثیر رای بدوی در دادگاه تجدید نظر را می‌ توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:

تاثیر شکلی رای بدوی: تاثیر شکلی رای بدوی، به این معناست که دادگاه تجدید نظر، در صورت احراز هرگونه نقص شکلی در رای دادگاه بدوی، می‌تواند آن را نقض کند. نقص شکلی رای بدوی، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عدم رعایت تشریفات قانونی در رسیدگی
• عدم ابلاغ رای به یکی از طرفین دعوی
• صدور رای بدون حضور یکی از طرفین دعوی
• صدور رای خارج از مهلت قانونی

تاثیر ماهوی رای بدوی: تاثیر ماهوی رای بدوی، به این معناست که دادگاه تجدید نظر، در صورت احراز هرگونه اشتباه یا نقص ماهوی در رای دادگاه بدوی، می‌تواند آن را نقض کند. اشتباه یا نقص ماهوی رای بدوی، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشتباه در تشخیص موضوع یا ماهیت دعوی
• عدم توجه به دلایل و مستندات ارائه شده توسط طرفین دعوی
• صدور رای بر خلاف قانون یا شرع

در صورتی که دادگاه تجدید نظر، رای دادگاه بدوی را نقض کند، پرونده جهت رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی اعاده می ‌شود. در این مرحله، دادگاه بدوی موظف است با توجه به جهات نقض رای، نسبت به پرونده رسیدگی مجدد کند و رای جدیدی صادر کند؛ بنابراین، رای دادگاه بدوی، در دادگاه تجدید نظر، از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است. دادگاه تجدید نظر، در صورتی که رای دادگاه بدوی را نقض کند، پرونده جهت رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی اعاده می‌ شود.

در این مرحله، دادگاه بدوی موظف است با توجه به جهات نقض رای، نسبت به پرونده رسیدگی مجدد کند و رای جدیدی صادر کند. تاثیر رای بدوی در دادگاه تجدید نظر تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کیفیت رای دادگاه بدوی: در صورتی که رای دادگاه بدوی، از لحاظ شکلی و ماهوی، صحیح و مستدل باشد، احتمال نقض آن در دادگاه تجدید نظر کمتر است.
• جهات تجدید نظرخواهی: در صورتی که جهات تجدید نظرخواهی، قوی و قابل قبول باشند، احتمال نقض رای دادگاه بدوی در دادگاه تجدید نظر بیشتر است.
• تجربه و مهارت وکیل: وکیل می‌ تواند با ارائه دلایل و مستندات قوی، احتمال نقض رای دادگاه بدوی در دادگاه تجدید نظر را افزایش دهد.

منظور از تجدیدنظر خواهی چیست؟

در توصیف اینکه آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ باید بیان کنیم که همواره در برخی از آرای بدوی قانون حق اعتراض را وارد دانسته است؛ یعنی این طور نیست که اگر رای از دادگاه بدوی صادر شد، طرف های دعوی ملزم به قبول کامل آن باشند. در بسیاری از موارد قانون این حق را به طرفین دعوی می دهد تا به رای صادر شده از دادگاه اعتراض کرده و خواستار بررسی مجدد پرونده در دادگاه تجدید نظر باشند؛ که البته این موضوع دارای شرایط و ضوابط خاص خود است.

در برخی از موارد ممکن است شما به عنوان یکی از طرفین دعوی به آرایی که از مراجع قانونی صادر شده است اعتراض داشته باشید و دنبال راهی برای بررسی مجدد پرونده های حقوقی یا کیفری باشید. تجدید نظر خواهی را می توان یکی از مهم ترین راه های قانونی برای اعتراض به آرای صادر شده از دادگاه های بدوی به شمار آورد. قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری به طور دقیق در خصوص تجدید نظر خواهی و روند رسیدگی به اعتراضات توضیحاتی را ارائه داده اند.

در دادگاه تجدید نظر، قضات سعی دارند تا پرونده را از جنبه ای که به آن اعتراض شده است مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند تا ابعاد آن برای شان به طور کامل مشخص شده و بتوانند با عدالت و رعایت انصاف رای نهایی را صادر نمایند. در صورتی که به درستی به اعتراض فرد رسیدگی شود، عدالت در سطح جامعه حکم فرما می شود. تنها در برخی از دادگاه های رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری می توان به آرای صادر شده اعتراض کرد و درخواست تجدید نظر خواهی داشت.

لازم به ذکر است که تجدید نظر خواهی و اعتراض به آرای صادر شده از دادگاه های عمومی و انقلاب در شرایط خاصی امکان پذیر است. در واقع تنها در برخی از آرای بدوی می توان از تجدید نظر خواهی برای اعتراض استفاده نمود. صلاحیت های دادگاه تجدید نظر کاملا مشخص است و روند اعتراض به آن نیز در قانون مورد بررسی قرار گرفته است. در صورتی که مایل هستید صلاحیت دادگاه تجدید نظر را بدانید، می بایست از یک وکیل معتبر و خبره در این باره مشاوره حقوقی دریافت کنید.

ساختار دادگاه تجدید نظر و روند رسیدگی به پرونده در آن

در قسمت های قبل در خصوص اینکه آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ به اینجا رسیدیم که تجدیدنظر خواهی تنها در خصوص آرای خاصی از دادگاه بدوی امکان پذیر است. در واقع دادگاه تجدید نظر مرجعی قانونی است که به اعتراضات در خصوص آرای صادر شده از دادگاه های بدوی رسیدگی می کند و حوزه اختیارات آن در قانون به صراحت ذکر شده است. تنها در خصوص آرایی از دادگاه های بدوی می توان اعتراض نمود که قانون آن را در صلاحیت دادگاه های تجدید نظر دانسته است.

ساختار دادگاه تجدیدنظر به گونه ای است که بتواند با سهولت بیشتری به اعتراضات طرفین دعوی رسیدگی کند و به این شکل پرونده را مجددا مورد بررسی قرار دهد. در نظر داشته باشید که قانون به صراحت در خصوص ساختار این مرجع قضایی توضیحاتی را ارائه داده است و این مرجع بر اساس قانون تشکیل شده است و وظیفه اصلی آن این است که اعتراضات افراد به آرای قابل تجدید نظر خواهی را مورد بررسی قرار دهد. برخی از ساختارهای مهم این مرجع به شرح زیر است:

• قانون این موضوع مورد اشاره قرار گرفته است که دادگاه های تجدید نظر در مراکز هر یک از استان های کشور واقع شود.
• البته ممکن است برخی از استان ها نیاز به چند دادگاه تجدید نظر داشته باشند. دلیل این مسئله نیز حجم پرونده هایی است که برای تجدید نظر خواهی به این نهاد حقوقی ارجاع داده می شوند. قانون اجازه این موضوع را داده است و مانعی از این بابت وجود ندارد.
• یک رئیس و دو مستشار اعضار اصلی دادگاه تجدیدنظر را تشکیل می دهند. اگر از بین این اعضا تنها دو نفر در جلسات حاضر باشند، جلسه از نظر قانونی رسمیت پیدا می کند.
• رئیس دادگاه تجدید نظر از نظر قانونی می تواند همان رئیس شعبه اول دادگاه های عمومی نیز باشد. منع قانونی در این خصوص وجود ندارد.
• شعب و دفاتر بسیاری در دادگاه های تجدید نظر وجود دارد که هر یک از آن ها مسئولیت خاصی را بر عهده دارند.
• در دفاتر موجود در دادگاه های تجدید نظر به مکاتبات و مسائلی از این جنس و بایگانی پرونده ها رسیدگی می شود.
• آرای قابل تجدید نظر خواهی در شعب مورد بررسی قرار می گیرند تا به این شکل افراد بتوانند به اعتراضات خود رسیده و اهداف خود را محقق نمایند.

نحوه رسیدگی به اعتراض در دادگاه تجدید نظر

در قسمت های قبل در خصوص اینکه آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ توضیحاتی را ارائه دادیم و ساختار کلی این مرجع قضایی را به دقت مورد بررسی و رصد قرار دادیم تا اطلاعات حقوقی شما در این زمینه به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند. تشکیل جلسه در شعب واقع در مراکز استان ها تشکیل جلسه خواهد داد. در واقع در این شعب به اعتراضات افراد به آرای صادر شده از دادگاه های بدوی رسیدگی می شود و هدف آن ایجاد عدالت در سطح جامعه و رسیدگی به خواسته مردم است.

ممکن است رای دادگاه بدوی که به آن اعتراض کرده اید در دادگاه تجدید نظر رد شده و یا اینکه مورد تایید این مرجع قضایی قرار بگیرند. رئیس دادگاه و دو مستشاری که در این مرجع مشغول به کار هستند تشخیص خواهند داد که آیا رای صادر شده از دادگاه های بدوی با رعایت انصاف بوده است یا خیر. اگر رای در دادگاه تجدید نظر رد شود، لازم است بار دیگر از جنبه های ماهوی به پرونده رسیدگی شده و ابعاد آن مورد بررسی قرار بگیرد تا رای تازه ای در خصوص صادر گردد.

بیان کردیم که آرای بدوی در صورتی مورد اعتراض قرار می گیرند که قانون این حق را به طرفین دعوی داده باشد. در واقع تجدید نظر خواهی تنها در خصوص برخی از آرای بدوی امکان پذیر خواهد بود. مدت زمان تجدید نظر خواهی برای افراد مقیم ایران تنها بیست روز است و افرادی که در خارج از کشور حضور دارند، به مدت دو ماه می توانند مراتب اعتراض خود را به مقامات مسئول اعلام دارند تا به خواسته ها و اعتراضات آن ها در دادگاه بدوی رسیدگی شود. مراحل تجدید نظر خواهی به شرح زیر است:

• در گام نخست لازم است فرد در دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضائیه حضور پیدا کرده و دادخواست تجدید نظر خواهی و اعتراض به آرای بدوی را تنظیم نموده و در این مرکز به ثبت برساند.
• در صورتی که دادگاه تجدید نظر رای صادر شده از دادگاه بدوی را نقض نماید، لازم است مجددا پرونده به دادگاه صادر کننده رای ارجاع داده شود.
• باید اشاره داشته باشیم که احتمال تغییر رای در دادگاه تجدید نظر وجود خواهد داشت؛ اما لازم است فرد با مراحل تجدید نظر خواهی به طور کامل آشنایی داشته باشد تا بتواند آن را طی نموده و حقوق از دست رفته خود را احقاق نماید.
• در صورتی که اعتراض فرد به آرای بدوی در دادگاه تجدید نظر رد شود و یا اینکه به عبارت دیگر اگر رای صادر شده ابرام یا تایید شود، برای اجرای حکم پرونده به شعبه ارجاع داده خواهد شد.

لزوم مراجعه به وکیل برای پیگیری پرونده در دادگاه تجدید نظر

در صورتی که قصد اقامه دعوی و اعتراض به رای دادگاه بدوی در دادگاه تجدید نظر را دارید، در ابتدا لازم است از بهترین وکیل پایه یک دادگستری در تهران مشاوره حقوقی دریافت کرده و سپس طبق راهنمایی های او قدم بردارید. لازم به ذکر است که وکیل در زمینه روال رسیدگی به پرونده در دادگاه تجدید نظر اطلاعات کافی دارد و می تواند در این مسیر راهنمایی های موثری به شما داشته باشد؛ اما باید تحقیقات جامعی را انجام دهید تا از بین وکلای موجود در نهایت شاخص ترین آن ها را استخدام کنید.

کلام آخر

تشکر و قدردانی می کنیم از بابت اینکه ما را در سایت برترین وکیل دنبال کردید. در این مطلب به سوال شما در خصوص اینکه آیا دادگاه تجدیدنظر حضوری است؟ پاسخ دادیم. پس از آن تعریف دقیقی از دادگاه تجدید نظر و روال تجدید نظر خواهی ارائه دادیم تا وظایف و صلاحیت های این مرجع قضایی مشخص شود. در پایان نیز ساختار آن را مورد بررسی قرار دادیم. اگر نظر یا تچربه ای درباره روال رسیدگی به پرونده در این دادگاه دارید آن را با ما در میان بگذارید.