نکات حقوقی

بررسی شرایط اثبات مالکیت ✔️ +【مدارک و روش های اثبات】

در جامعه کنونی با توجه به رشد چشمگیر کلاهبرداری در طی معاملات ملکی صورت گرفته، دعاوی مربوط به اثبات مالکیت بیش از گذشته شده، در نتیجه داشتن دقت و تخصص بالا در انجام معاملات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. نکته مهمی که جهت جلوگیری از سوء استفاده افراد سودجو می بایست بدان توجه شود، استفاده از مشاوره و تخصص افراد با تجربه در مسائل حقوقی، چه پیش از انجام معاملات و چه پس از بروز دعاوی ملکی می باشد. در ادامه مقاله اطلاعات مفیدی درباره شرایط اثبات مالکیت در اختیارتان قرار می دهیم. خواهشمندم تا پایان مقاله در برترین وکیل همراه ما باشید.

روش های مختلف اثبات مالکیت

گاهی ممکن است به صورت همزمان دو یا چند نفر خود را به عنوان مالک یک مال معرفی کنند که این مسئله موجب بروز اختلاف و دعوا در میان آنها می شود. به همین دلیل قانون گذار قدم پیش نهاده و راهکار لازم جهت حل اختلاف را نشان می‌ دهد. اصلی ترین راه حل این است که هر فردی مدعی مالکیت مالی است، از طریق دلایل محکمه پسند نظیر شاهد، اماره ید یا سند درستی ادعای خود را ثابت کند. برخی از مهمترین روش های اثبات مالکیت عبارت است از:

سند: مهمترین دلیل اثبات مالکیت، سند مالکیت است. بر اساس قانون، یک سری اموال نظیر املاک، ابتدا می بایست در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسند، به همین علت دولت فقط فردی را که مال نامبرده به نام او ثبت شده است را به عنوان مالک مال به رسمیت می شناسد.

شاهد: با توجه به این مسئله که سند، مهمترین دلیل اثبات مالکیت است، نمی توان از ارزش اثباتی شاهد چشم پوشی کرد. چرا که در اکثر اوقات، می‌ توان از طریق شاهد، مالکیت خود را بر اموال اثبات نمود. البته مسئله ای که نباید از یاد برد این است که شهادت هر شاهد معتبر نیست، بلکه شاهد باید راستگو و موجه باشد و در ظاهر نیز مشکلی که اعتبار شهادت او را خدشه‌ دار کند، نداشته باشد.

اماره ید: اماره ید یا تصرف، روش دیگر اثبات مالکیت است. منظور از اماره ید این است که فردی که مالی در اختیار دارد و مانند مالک با آن رفتار می‌ کند، مالک مال است، مگر اینکه خلاف آن ثابت گردد. در یک مثال ساده اینگونه می توان گفت فردی که اتومبیلی سوار است، مالک آن اتومبیل است و نباید خیال کند که او اتومبیل را از راه غیر قانونی به دست آورده است. در نتیجه تصرف در مال به‌ عنوان مالکیت، دلیل مالک بودن فرد متصرف است. اماره ید تا جایی معتبر است که دلیل دیگری نظیر سند مالکیت یا شاهد خلاف آن را ثابت نکند.

روش های مختلف اثبات مالکیت

مدارک لازم جهت اثبات مالکیت

سند مالکیت: سند مالکیت به عنوان مهم ترین دلیل جهت اثبات مالکیت شناخته می شود. ملک و اتومبیل متعلق به شخصی می باشد که بر اساس قانون و در دفاتر اسناد رسمی، مشخصات او در سند مالکیت قید شده باشد.

مبایعه نامه عادی: مبایعه نامه، سندی است که فرد می تواند به آن استناد کند و این ادعا را داشته باشد که ملک را به شکل قانونی خریداری نموده است.

شهادت شهود: یکی دیگر از دلایل مهمی که می توان از طریق آن، شرایط اثبات مالکیت ملک را فراهم نمود، استناد به شهادت شهود می باشد. از طریق این شهادت، می توان این مسئله را ثابت نمود که ملک متعلق به شخص است و به عنوان مثال با قوه قهریه و حیله یا تقلب، آن را تصرف کرده است.

تصرف ملک: بر اساس قانون مدنی کشور، تصرف به عنوان مالکیت، دلیل مالکیت می باشد، مگر این که خلاف آن ثابت گردد. البته صرف تصرف، دلیل مالکیت نیست. چرا که امکان دارد تصرف به شکل غاصبانه و یا نمایندگی باشد. اگر در زمینه اثبات مالکیت یک ملک دچار مشکل شده اید، بهترین راه حل، مشاوره گرفتن از یک وکیل ملکی مجرب و کاربلد می باشد. در مقاله بهترین وکیل ملکی در تهران به معرفی تعدادی از وکلای ملکی معروف با رزومه کاری درخشان پرداخته ایم و می توانید از این طریق با وکیل مدنظر خود بیشتر آشنا شوید.

مدارک لازم جهت اثبات مالکیت

مهمترین شرایط جهت طرح دعاوی اثبات مالکیت

اثبات اعتبار قرارداد: از طریق اثبات وجود یک قرارداد یا اثبات قانونی بودن معامله، کار خواهان دعوا جهت طرح دعاوی اثبات مالکیت به پایان می‌ رسد و خوانده دعوا می بایست با تکیه بر اعتبار سند عادی از دعوا دفاع کند و اگر دلیلی از طرف خوانده بر بی‌ اعتباری قرارداد اثبات‌ شده از طرف خواهان ارائه شود، اثبات اعتبار قرارداد نیز بر عهده خواهان که مدعی اعتبار قرارداد است، خواهد بود. 

وجود قرارداد کتبی یا شفاهی: در این زمینه خواهان دعوای می بایست ابتدا نسبت به اثبات وجود قرارداد یا دلیلی مبتنی بر انتقال مالکیت اقدام کند که معمولاً خواهان در این مورد با ارائه نمودن سندی عادی نسبت به اثبات وجود قرارداد اقدام می‌ کند، چرا که خواهان بدون شک دارای سند عادی یا دلیلی غیر از سند رسمی مانند قرارداد شفاهی است که می تواند در این زمینه ارائه نماید.

الزام به تنظیم سند: یکی دیگر از مهمترین شرایط اثبات مالکیت که حتما باید رعایت شود، طرح خواسته الزام به تنظیم سند در کنار اثبات مالکیت است. به خصوص وقتی که دارنده سند عادی در مقابل دارنده سند رسمی قصد اثبات مالکیت داشته باشد، چرا که عمدتا دادگاه‌ ها در چنین موارد به خصوصی دعاوی اثبات مالکیت را بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی رد می‌ کنند، با این فرض که دعوا دارای اثر قانونی نیست.

مهمترین شرایط جهت طرح دعاوی اثبات مالکیت

چه کسی به عنوان مالک یک ملک محسوب می شود؟

به صورت کلی بدین شکل می توان شرح داد که وقتی یک ملک بر اساس قانون در دفتر املاک به ثبت می رسد، دولت افراد زیر را به عنوان مالک به حساب می آورد که عبارتند از:

  • فردی که ملک به نام او ثبت شده باشد
  • فردی که ملک به او منتقل شده باشد و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده باشد
  • و یا اینکه ملک مزبور از مالک رسمی از طریق ارث به او منتقل شده باشد
چه کسی به عنوان مالک یک ملک محسوب می شود؟

رایج ترین دلایل در بروز دعاوی اثبات مالکیت

به طور معمول دعاوی اثبات مالکیت بنا بر یکی از دلایل زیر مطرح می‌ شود که عبارتند از:

  • بین دو یا چند فرد شخص حقیقی یا حقوقی در مورد مالکیت یک ملک یا زمین اختلاف پدید آمده باشد.
  • زمین مد نظر فاقد سند رسمی بوده و یک فرد حقیقی و حقوقی ادعای مالکیت بر آن را دارد و خواهان ثبت قانونی و رسمی این نوع از مالکیت است.
رایج ترین دلایل در بروز دعاوی اثبات مالکیت

جهت اثبات مالکیت در مورد یک ملک روش های مختلفی وجود دارد که عبارت است از:

  • سند رسمی: سند رسمی به سندی گفته می شود که بر اساس قانون ثبت و در طی تشریفات قانونی مانند تعیین پلاک ثبتی، استعلامات قانونی، تهیه طرح کاداستر و … به ثبت رسیده باشد.
  • سند عادی: سند عادی به سندی گفته می شود که بین افراد تنظیم شده باشدو به شکل قانونی در جایی به ثبت نرسیده است. از لحاظ اعتباری، سند رسمی معتبر است. اما موارد بسیار زیادی دیده شده است که سند عادی سبب ابطال سند رسمی شده است.

نکاتی مهم در دعاوی اثبات مالکیت ملک

  • طرح دعاوی اثبات مالکیت ملک نسبت به املاک ثبت شده قابل اجرا نیست. در نتیجه طرح دعاوی اثبات مالکیت نسبت به ملکی که دارای سند رسمی است، برخلاف قانون می باشد و دادگاه قرار عدم استماع دعوا را صادر می کند.
  • دعاوی اثبات مالکیت نسبت به آن دسته از املاکی قابل طرح است که ثبت نشده باشند و سند رسمی نداشته باشند.
  • جهت اثبات نمودن مالکیت ملک، وجود و ارائه مبایعه نامه و یا قرارداد واجب نیست، چرا که ممکن است مالکیت ملک به شکل های مختلفی اعم از انتقال قهری و از طریق ارث به مالک منتقل گردد.
  • در مورد ملکی که ثبت نشده و در تصرف شخص دیگری است، مدعی اثبات مالکیت می تواند دعاوی اثبات مالکیت و خلع ید را به شکل همزمان مطرح کند.
نکاتی مهم در دعاوی اثبات مالکیت ملک
  • در املاکی که دارای سابقه ثبتی هستند، دولت فقط فردی را به عنوان مالک می‌ شناسد که ملک در دفتر املاک به نام او به ثبت رسیده باشد و انتقال مالکیت املاک دارای سابقه ثبتی با انتقال رسمی ملک انجام می‌ شود و صرف تائید و تنفیذ قرارداد و اعلام صحت آن ایجاد مالکیت نمی‌ کند، در نتیجه دعاوی اثبات مالکیت در املاک دارای سابقه ثبتی با توجه به مقررات یاد شده قابلیت اجرا ندارد.
  • دعوای وضع ید بر ملک مشاع، فرع بر اثبات مالکیت است، در نتیجه در صورت عدم وجود سند رسمی، این دعوا قابلیت استماع ندارد.

کلام آخر

با تشکر از تمامی شما عزیزان که تا پایان مقاله همراه ما بودید. در مقاله شرایط اثبات مالکیت تلاش کردیم نکات مهمی را در این خصوص در اختیارتان قرار دهیم. منظور از مالکیت در واقع یک رابطه متقابل میان مالک و آن چیزی است که به او تعلق دارد. با در نظر داشتن این مسئله، مالک می‌ تواند به هر طریقی که تمایل دارد از مال خود استفاده کند. خواهشمندم نظرات و پیشنهادات خود را با در میان بگذارید.

5/5 - (1 امتیاز)

مینا

مینا میرحسینی طراح و پشتیبان سایت با 2 سال سابقه فعالیت در حوزه محتوا نویسی و بازنویسی متون حقوقی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پنج + 13 =

دکمه بازگشت به بالا