دادگاه تجدید نظر چیست؟ + اعتراض به آرای بدوی 【آپدیت 1404】⚖️

اگر هر یک از افراد جامعه بخواهد خودش به تنهایی حقش را پس بگیرد و انتقام جویی کند، هرج و مرج در جامعه اوج می گیرد. از این رو، قانون شرایطی را در نظر گرفته است که هر یک از افراد می تواند با اقامه دعوی در یکی از مراجع قانونی از حق خود دفاع کرده و آن را مجددا به دست آورد. بر طبق اصل 159 قانون اساسی این مراجع دادگستری قضایی برای رسیدگی به شکایت و حق خواهی مردم در نظر گرفته شده است. یکی از این محاکم قضایی که قانون وظایف خاصی را برای آن در نظر گرفته است، دادگاه تجدید نظر می باشد. در این مقاله سعی داریم در ابتدا این موضوع را بررسی کنیم که دادگاه تجدید نظر چیست؟ در ادامه نیز به بررسی ساختار کلی آن خواهیم پرداخت.

دادگاه تجدید نظر چیست و چه وظایفی دارد؟

در پاسخ به این سوال که دادگاه تجدید نظر چیست؟ باید گفت دادگاه تجدید نظر یکی از مراجع قضایی در سیستم قضایی ایران است که به منظور بررسی مجدد آراء صادره از دادگاه‌های بدوی تشکیل می‌شود. این دادگاه وظیفه دارد تا در صورت اعتراض یکی از طرفین دعوا یا وکیل آن‌ها، به بررسی مجدد پرونده و صدور رأی جدید بپردازد. هدف اصلی از تشکیل این مرجع، کاهش خطاهای قضایی و اطمینان از اجرای عدالت است؛ به عبارت دیگر، این نهاد قضایی به بررسی مجدد آراء می‌پردازد تا از صحت و انصاف در تصمیمات قضایی اطمینان حاصل کند.

وظایف دادگاه تجدید نظر شامل بررسی دقیق پرونده‌های ارجاعی، رسیدگی به ادله و مستندات جدید و صدور رأی عادلانه و منطبق با قوانین است. این دادگاه می‌تواند رأی دادگاه بدوی را تأیید، تغییر یا حتی نقض کند. همچنین، در صورت تشخیص اشتباه در اجرای قانون یا نقص در بررسی ادله، پرونده را برای رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی ارجاع می‌دهد.

در نهایت، این مرجع قضایی نقش مهمی در تضمین حقوق شهروندان و اطمینان از اجرای عدالت دارد. با بررسی مجدد پرونده‌ها، به کاهش خطاهای قضایی کمک می‌کند و اعتماد عمومی به سیستم قضایی را افزایش می‌دهد. این فرآیند نشان‌دهنده اهمیت بازبینی آراء در سیستم قضایی است و به حفظ عدالت و حقوق شهروندان در چارچوب قوانین ایران کمک می‌کند.

چگونه به حکم خود اعتراض کنیم؟

برای اعتراض به حکم دادگاه بدوی، ابتدا باید یک لایحه اعتراضیه تهیه کنید. این لایحه باید شامل دلایل و مستندات قانونی باشد که نشان می‌دهد رأی صادره از سوی دادگاه بدوی اشتباه یا ناعادلانه بوده است. لایحه اعتراضیه باید ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ رأی، به دادگاه صادرکننده حکم تسلیم شود. در این لایحه، باید به طور دقیق مواردی که به آن اعتراض دارید، مانند نقض قانون یا عدم بررسی کامل ادله، بیان شود.

شاید این سوال مطرح شود که دادگاه بدوی چیست؟ دادگاه بدوی اولین مرجع قضایی است که به یک پرونده رسیدگی می‌کند و رأی اولیه را صادر می‌نماید. این دادگاه می‌تواند شامل دادگاه‌های عمومی، خانواده، کیفری یا حقوقی باشد، بسته به نوع پرونده. رأی صادره از دادگاه بدوی در صورتی که مورد اعتراض قرار نگیرد، قطعی می‌شود؛ اما اگر یکی از طرفین دعوا یا وکیل آن‌ها به رأی اعتراض داشته باشند، پرونده به دادگاه تجدید نظر ارجاع می‌شود.

پس از تسلیم لایحه اعتراضیه، پرونده به دادگاه تجدید نظر ارسال می‌شود. این دادگاه موظف است به دلایل اعتراض رسیدگی کند و در صورت لزوم، ادله و مستندات جدید را نیز بررسی نماید. دادگاه تجدید نظر می‌تواند رأی دادگاه بدوی را تأیید، تغییر یا حتی نقض کند. در برخی موارد، ممکن است پرونده برای رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی ارجاع داده شود.

به عنوان جمع‌بندی باید گفت، توجه به این نکته ضروری است که فرآیند اعتراض به رأی دادگاه بدوی باید با دقت و بر اساس قوانین انجام شود. استفاده از وکیل مجرب می‌تواند به افزایش شانس موفقیت در این فرآیند کمک کند. همچنین، رعایت مهلت‌های قانونی و ارائه مستندات محکمه‌پسند از جمله عوامل کلیدی در اعتراض موفق به رأی دادگاه بدوی است.

برای دریافت مشاوره کلیک کنید: بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران

دادگاه تجدید نظر چگونه به پرونده ها رسیدگی می کند؟

دادگاه تجدید نظر مرجعی قضایی است که به منظور بررسی مجدد آراء صادره از دادگاه‌های بدوی تشکیل می‌شود. دادگاه تجدید نظر چیست؟ این نهاد قضایی پس از اعتراض یکی از طرفین دعوا یا وکیل آن‌ها، پرونده را مورد بررسی دقیق قرار می‌دهد. روند رسیدگی در این دادگاه معمولاً مبتنی بر اسناد، ادله و مدارکی است که قبلاً در دادگاه بدوی ارائه شده‌اند، اما در برخی موارد، طرفین می‌توانند ادله جدیدی نیز ارائه دهند. این فرآیند با تشکیل هیئت قضایی متشکل از چند قاضی آغاز می‌شود و هدف آن اطمینان از صحت و انصاف در تصمیمات قضایی است.

فرآیند رسیدگی در دادگاه تجدید نظر با تشکیل هیئت قضایی آغاز می‌شود. این هیئت معمولاً از چند قاضی، از جمله مستشاران، تشکیل شده است. مستشاران دادگاه تجدید نظر نقش مهمی در بررسی دقیق پرونده‌ها دارند. آن‌ها با تحلیل ادله و مستندات، بررسی تطابق رأی صادره با قوانین و ارائه نظرات کارشناسی، به قضات اصلی کمک می‌کنند تا تصمیمات عادلانه‌تری اتخاذ شود. این فرآیند تضمین می‌کند که آراء صادره از دقت و انصاف لازم برخوردار باشند.

در جریان رسیدگی، دادگاه تجدید نظر تمامی جنبه‌های پرونده، از جمله ادله، مدارک و گزارش‌های کارشناسی را بررسی می‌کند. این دادگاه می‌تواند رأی دادگاه بدوی را تأیید، تغییر یا حتی نقض کند. در مواردی که اشتباهات فاحش در رسیدگی اولیه مشاهده شود، پرونده ممکن است برای رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی ارجاع داده شود. این رویه نشان‌دهنده اهمیت نقش دادگاه تجدید نظر در حفظ عدالت و کاهش خطاهای قضایی است.

در نهایت، وظیفه مستشاران دادگاه تجدید نظر این است که با ارائه تحلیل‌های دقیق و بی‌طرفانه، به قضات کمک کنند تا تصمیمات منصفانه‌تری اتخاذ نمایند. این فرآیند نه تنها به افزایش اعتماد عمومی به سیستم قضایی کمک می‌کند، بلکه اطمینان می‌دهد که حقوق شهروندان به طور کامل رعایت می‌شود؛ بنابراین، دادگاه تجدید نظر با بررسی مجدد پرونده‌ها، نقش کلیدی در تحقق عدالت ایفا می‌کند.

مراحل رسیدگی به پرونده ها در دادگاه تجدیدنظر

برخی از مهمترین مراحل زسیدگی به پرونده ها در دادگاه تجدید نظر عبارتند از: 

• تقدیم درخواست تجدید نظر: در صورتی که فرد از رای صادر شده از سوی دادگاه راضی نباشد می‌تواند لایحه اعتراضیه خود را به دادگاه صادر کننده حکم ارسال نماید.
• بررسی اولیه درخواست اعتراض: دادگاه موظف است تا درخواست را به صورت اولیه از نظر تشریفات و کلیات مورد بررسی قرار دهد. اگر درخواست شما جهات لازم برای تجدید نظرخواهی را داشته باشد پرونده به دادگاه صالح ارسال خواهد شد.
• تعیین وقت رسیدگی به درخواست اعتراض: پس از اینکه پرونده به شعب دادگاه تجدید نظر ارسال شد، از سوی دادگاه وقت رسیدگی تعیین خواهد شد. دو طرف باید در زمان و تاریخ اعلام شده در دادگاه حضور داشته باشند.
• رسیدگی ماهوی به پرونده: دلایل تجدید نظرخواهی و جزئیات پرونده از سوی دادگاه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
• صدور رای از سوی دادگاه تجدید نظر: در بررسی این موضوع چه وظایف دادگاه تجدید نظر چیست؟ اشاره کردیم که یکی از مهم‌ترین وظایف این دادگاه صدور رای است. پس از اینکه پرونده از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت، رای مقتضی در خصوص آن صادر خواهد شد.
• اجرای رای دادگاه تجدید نظر: علیرغم طولانی شدن دادگاه تجدید نظر در نهایت نوبت به اجرای رای می‌رسد. اگر این رای قطعی باشد دو طرف می‌بایست آن را به طور کامل اجرا کند؛ اما اگر رای قابلیت فرجام‌خواهی داشته باشد دو طرف می‌توانند به آن اعتراض نمایند.

چه احکامی در دادگاه تجدید نظر قابل اعتراض هستند؟

حالا که فهمیدیم مرحله بدوی چیست لازم است به این سوال نیز پاسخ دهیم چه احکامی قابلیت تجدید نظرخواهی دارند؟ احکامی در دادگاه تجدید نظر مورد بررسی قرار می‌گیرند که قانون قابلیت اعتراض را برای آنها تعیین کرده باشد. به طور کلی معمولاً احکام مهم مربوط به دعاوی خانواده مانند حضانت و نفقه و دعاوی مالی بالاتر از 20 میلیون تومان قابلیت تجدید نظرخواهی دارد. 

همچنین ممکن است پرونده‌ها در دادگاه بدوی به صورت غیابی مورد بررسی قرار گرفته باشند. در چنین شرایطی فرد زیان دیده می‌تواند درخواست تجدید نظرخواهی بدهد. همچنین معمولاً در پرونده‌های کیفری که مجازات سنگینی برای آنها مانند اعدام و حبس طولانی مدت تعیین شده است، فرد می‌تواند به آرای صادر شده از سوی دادگاه بدوی اعتراض نماید. 

همچنین ممکن است در رسیدگی به پرونده‌ای اصول قانونی رعایت نشود یا اینکه رای به اشتباه صادر گردد. در چنین شرایطی است که قانونگذار شرایطی را فراهم می‌کند تا فرد بتواند درخواست تجدید نظرخواهی بدهد. اعتراض به حکم باید در مهلت تعیین شده باشد.

مراحل اعتراض به رای در دادگاه تجدید نظر

حالا این پرسش مهم مطرح می‌شود که مراحل اعتراض به رای دادگاه تجدید نظر چیست؟ در ابتدا لازم است که فرد درخواست کتبی اعتراض خود را به دادگاه صادر کننده رای ارسال نماید. فرد در پرونده‌های حقوقی 20 روز و در پرونده‌های کیفری 10 روز فرصت دارد به رای صادر شده از سوی دادگاه اعتراض کند.

او باید در متن اعتراض مهم‌ترین دلایل خود را برای تجدید نظرخواهی اعلام نماید. پس از طی نمودن تشریفات قانونی، پرونده به دادگاه تجدید نظر ارسال خواهد شد.

وقت رسیدگی به پرونده از سوی دادگاه تجدید نظر به طرفین ابلاغ خواهد شد. دو طرف می‌توانند دلایل و مستندات خود را ارائه داده و از حقوق قانونی خود دفاع کنند. رای صادر شده از سوی دادگاه تجدید نظر ممکن است رای دادگاه بدوی را تایید یا رد کند.

مستشار دادگاه تجدید نظر در واقع قاضی است که به همراه رئیس پرونده را مورد بررسی قرار می‌دهد. در نهایت حکم مقتضی از سوی قضات واقع در دادگاه تجدید نظر صادر خواهد شد. در واقع چند نفر از قضات دادخواست اعتراض شما را مورد بررسی قرار داده و درباره آن حکم صادر می‌کنند.

تفاوت دادگاه تجدید نظر و دادگاه بدوی چیست؟

حالا که دریافتیم دادگاه تجدید نظر و بدوی چیست لازم می‌باشد تا اندکی هم درباره تفاوت‌های آنها صحبت کنیم. دادگاه بدوی در واقع نخستین مرجع قضایی برای رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و کیفری است. این در حالی است که دادگاه تجدید نظر به بررسی اعتراضات به احکام صادره از سوی دادگاه بدوی می‌پردازد.

دادگاه بدوی موظف است تا ادله و شواهد دو طرف را مورد بررسی قرار داده و سپس رای مقتضی صادر کند. این در حالی است که دادگاه تجدید نظر صحت و قانونی بودن آرای صادر شده از سوی دادگاه تجدید نظر از لحاظ قوانین و مقررات را مورد بررسی قرار خواهد داد.

در صورت نیاز دادگاه تجدید نظر می‌تواند رای صادر شده از سوی دادگاه بدوی را رد، تایید یا اصلاح کند. مستشار دادگاه تجدید نظر یعنی چه؟ اشاره کردیم که مستشاران و سایر قضات حاضر در دادگاه تجدید نظر می‌کوشند تا قانونی بودن آرای بدوی را ارزیابی نمایند.

مهلت و شرایط اعتراض به رای در دادگاه تجدیدنظر

شاید برای شما این سوال به وجود بیاید که شرایط اعتراض در دادگاه تجدید نظر چیست؟ همچنین ممکن است طرفین دعوی با این پرسش روبرو شوند که مهلت اعتراض به آرای بدوی در دادگاه تجدید نظر چقدر است؟

حداکثر مهلت اعتراض به آرای بدوی مدنی 20 روز پس از ابلاغ رای و برای آرای کیفری 10 روز بعد از ابلاغ رای می‌باشد. دو طرف دعوی می‌توانند اعتراض خود را به صورت کتبی و با ذکر دلایل و مستندات کافی به دادگاه صادر کننده حکم تسلیم نمایند.

شرایط اعتراض می‌تواند تطابق نداشتن رای صادره با قوانین و مقررات کشور باشد. همچنین اگر ادله جدید به دست بیاید یا اینکه نقص در رسیدگی وجود داشته باشد فرد می‌تواند لایحه اعتراضی تنظیم نموده و به دادگاه تقدیم کند. فرد معترض باید اطلاعات کامل پرونده را در دادخواست تجدید نظرخواهی درج نماید.

کسب اطلاعات بیشتر از: مهلت حضور در دادگاه بعد از ابلاغیه

چگونه در دادگاه تجدید نظر شانس خود را برای موفقیت افزایش دهیم؟

حالا که فهمیدیم مراحل اعتراض به رای بدوی در دادگاه تجدید نظر چیست؟ می‌بایست راهکارهایی را ارائه کنیم که بر اساس آنها فرد بتواند شانس موفقیت خود را افزایش دهد. در صورتی که می‌خواهید به طور قطع پیروز دادگاه تجدید نظر باشید حتماً باید در لایحه اعتراضیه دلایل خود را به صورت صریح و شفاف بیان کنید.

به هر حال اگر اشتباهی در رویه رسیدگی به پرونده در دادگاه بدوی یا عدم تطابق رای با قوانین وجود دارد آن را به طور دقیق در دادخواست شرح دهید. کمک گرفتن از وکلا می‌تواند شانس موفقیت شما را چند برابر افزایش دهد. وکیل می‌کوشد تا لایحه مربوطه را به شیوه‌ای حرفه‌ای تنظیم کند.

اگر مستندات و مدارک جدیدی در دست دارید، حتماً آنها را ضمیمه پرونده خود کنید تا در دادگاه تجدید نظر مورد بررسی قرار بگیرند. همچنین رعایت نمودن تشریفات دادرسی و مهلت قانونی برای تجدید نظرخواهی اهمیت بسیار زیادی دارد. سعی کنید به موقع در دادگاه حضور داشته باشید و دفاعیات خود را به صورت شفاهی و کتبی ارائه کنید.

از وکیل بخواهید که درباره متن اعتراض شما استدلال‌های منطقی داشته باشد. با نهایت آرامش و خونسردی در دادگاه حاضر شوید و هرگز در ارائه دفاعیات به حاشیه نروید.

مدت زمان صدور رای دادگاه تجدید نظر چقدر است؟

مدت زمان صدور رای دادگاه تجدید نظر به پیچیدگی پرونده و مشغله دادگاه رسیدگی کننده بستگی دارد. ممکن است این فرایند از سه هفته تا سه ماه به طول بینجامد.

معمولا در برخی از پرونده‌های خاص و پیچیده فرایند اعلام رای از سوی دادگاه تجدید نظر طولانی‌تر خواهد شد. بر اساس قوانین و مقررات مهلت و مدت زمان مشخصی برای صدور رای وجود ندارد. پس از اینکه بررسی‌های اولیه در دادگاه تجدید نظر صورت گرفت رای نهایی صادر خواهد شد.

اما به هر حال بر اساس قوانین و مقررات دادگاه تجدید نظر موظف است در اسرع وقت پرونده را بررسی نموده و رای مقتضی را صادر کند. استخدام یک وکیل مجرب و خبره می‌تواند این مدت زمان را کاهش دهد.

نقش وکیل در دادگاه تجدید نظر؛ چرا به کمک حقوقی نیازمندیم؟

حالا با این سوال بسیار مهم مواجه می‌شویم که نقش وکیل در دادگاه تجدید نظر چیست؟ وکیل نقش حیاتی در دادگاه تجدید نظر دارد. او قوانین و مقررات مربوط به دعاوی حقوقی و کیفری را می‌شناسد و با رویه‌های قضایی نیز آشنا است؛ بنابراین وکیل می‌تواند در تشریح دلایل اعتراض به آرای بدوی نقش مهمی داشته باشد.

وکیل می‌کوشد تا نقاط ضعف آرای صادر شده از دادگاه بدوی را کشف کرده و استدلال‌های منطقی در مقابل آنها ارائه کند. همین مسئله می‌تواند به اندازه قابل توجهی شانس شما را برای موفقیت افزایش دهد.

همچنین وکیل می‌تواند در تنظیم لایحه اعتراضی و جمع آوری مستندات مرتبط با متن اعتراض به شما کمک کند. وکیل علاوه بر ارائه مدارک و ادله کافی می‌کوشد تا دفاعیات شفاهی قابل قبولی را به قاضی پرونده ارائه کند. به هر حال اگر به دنبال موفقیت و پیروزی در دادگاه تجدید نظر هستید، استخدام یک وکیل کارآمد ضروری است. 

کلام آخر

حالا که دریافتیم دادگاه تجدید نظر چیست؟ لازم است توصیه مهمی نیز در این خصوص داشته باشیم. پیش از اینکه اقدام به تجدید نظرخواهی نمایید حتما با وکلای متخصص مشاوره حقوقی داشته باشید. وکیل می‌تواند شانس موفقیت شما را ارزیابی نموده و راهکار مناسبی را پیش روی شما قرار دهد. همچنین می‌توانید برای تنظیم اسناد حقوقی مرتبط با اعتراض به آرای بدوی از وکلای دادگستری کمک بگیرید. اگر سوالی برای شما باقی مانده است آن را با سایر مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید تا پاسخگوی شما باشیم.