ازدواج صوری چیست؟ ⚖️【حکم ازدواج صوری و روش های اثبات آن】⚡️

در ازدواج صوری زن و مرد به صورت رسمی و قانونی ازدواج خود را در دفترخانه ثبت می‌کنند؛ اما هدف زن و مرد از چنین اقدامی به هیچ عنوان تشکیل خانواده یا تداوم زندگی مشترک نیست. در واقع دو طرف به دنبال این هستند تا صاحب مزایای خاصی مانند مهاجرت و اخذ مهریه شوند. ازدواج صوری به خودی خود بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم محسوب نمی‌شود ولی اگر کلاهبرداری یا سواستفاده از دیگری در دادگاه اثبات شود، تبعات حقوقی سنگینی در انتظار دو طرف است. در ادامه سعی می‌کنیم اطلاعات شما را درباره این مفهوم حقوقی افزایش دهیم پس تا پایان در کنار سایت برترین وکیل باشید.

برای مشاوره حقوقی با بهترین وکیل خانواده در تهران کلیک کنید!

ازدواج صوری چیست؟

ازدواج صوری در واقع نوعی از ازدواج نمایشی به شمار می‌رود که به ظاهر شرعی و قانونی است، اما در واقع زوجین هدفی برای زندگی پایدار در کنار یکدیگر ندارند. مهمترین هدف از این نوع ازدواج فرار از مسئولیت‌های اجتماعی، مهاجرت و اخذ اقامت و همچنین دستیابی به مزایای مالی است. 

هدف زوجین از ازدواج صوری تشکیل خانواده نیست. ممکن است زن و مرد پس از ازدواج به صورت جدایی از یکدیگر نیز زندگی کنند و رابطه بین آنها برقرار نباشد. به هر حال اگر ازدواج به صورت رسمی و قانونی انجام شده باشد و در دفترخانه نیز ثبت گردد اعتبار قانونی دارد؛ اما در صورتی که اثبات شود زوجین قصدی برای زندگی مشترک نداشته‌اند قرارداد ازدواج باطل اعلام خواهد شد. اثبات کردن صوری بودن ازدواج معمولاً کار دشواری است چرا که در چنین شرایطی لازم است مدارک و مستندات کافی به دادگاه ارائه شود. 

حتی در صورتی که ازدواج از نوع صوری هم باشد، آثار قانونی خاص به همراه دارد. در چنین شرایطی زوجین در قبال یکدیگر مسئولیت قانونی دارند و باید به تکالیف خود پایبند باشند. در واقع حقوق مالی زن مانند مهریه و نفقه و همچنین اجرت المثل از طریق قانونی قابل وصول است.

مهمترین دلایل طرفین برای ازدواج صوری

ازدواج الکی یا صوری دارای اهداف خاصی است. در واقع زن و مرد به دنبال این هستند تا از طریق ازدواج صوری یا غیر واقعی به اهداف مد نظر خود دست پیدا کنند. زوجین به دنبال دستیابی به مزایای اقتصادی و مالی هستند و حتی ممکن است بحث مهاجرت و تابعیت در میان باشد.

در ادامه سعی می‌کنیم مهم‌ترین دلایل زوجین برای این نوع ازدواج را مورد بررسی قرار دهیم:

گرفتن تابعیت و اقامت در کشورهای دیگر، معمولاً افرادی که می‌خواهند به کشور دیگری مهاجرت کنند، با یک شهروند آن کشور به شکل صوری ازدواج می‌کنند. قوانین بسیاری از کشورها به گونه‌ای است که به همسران شهروندان خود تابعیت و اقامت می‌دهند.

البته ازدواج صوری ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد. یکی دیگر از دلایل ازدواج صوری، دسترسی به منافع مالی است. گاهی یکی از طرفین دارای ثروت زیادی است و فرد دیگر برای استفاده از این اموال، به ازدواج صوری تن می‌دهد. حتی ممکن است فرد به فکر ارث طرف مقابل نیز باشد و برای رسیدن به این منافع، ازدواج صوری کند.

در بسیاری از فرهنگ‌ها، مهریه مبلغ قابل توجهی است. برخی از زنان ممکن است برای دریافت مهریه و نفقه، به ازدواج صوری رضایت دهند. در این شرایط، بلافاصله پس از ازدواج، زن مهریه خود را مطالبه می‌کند.

گاهی نیز افراد تحت فشار خانواده برای ازدواج قرار می‌گیرند. برای رفع این فشار، ممکن است به ازدواج صوری روی بیاورند. این موارد از مهم‌ترین دلایل ازدواج صوری هستند.

حکم ازدواج صوری از نظر شرعی و قانونی

حکم شرعی ازدواج صوری: در فقه و اصول اسلامی ازدواج دارای شرایط خاصی می‌باشد. اگر برای ازدواج شهود وجود داشته باشند و دو طرف با رضایت کامل قلبی اقدام به ازدواج کنند، ازدواج صورت گرفته کاملاً صحیح است؛ اما در صورتی که زن و مرد هدفی برای تشکیل خانواده و زندگی مشترک نداشته باشند ازدواج آنها باطل است. 

• در احکام اسلامی قصد و نیت دو طرف برای ازدواج اهمیت بسیار زیادی دارد 
• اگر مشخص شود که زن و مرد قصد و نیتی برای تشکیل خانواده ندارند و ازدواج صوری است، در صورتی که هدف از ازدواج صوری سو استفاده از حقوق دیگران و کلاهبرداری باشد این عمل حرام شرعی در نظر گرفته می‌شود. 
• حتی در ازدواج صوری هم زن می‌تواند حقوق مالی خود مانند مهریه و نفقه را مطالبه کند. از نظر شرعی مهریه و نفقه و اجرت المثل زن در ازدواج الکی هم قابل وصول است.

حکم قانونی ازدواج صوری:

از نظر قوانین و مقررات ایران اگر ازدواج صوری به صورت رسمی در دفترخانه یا محضر ثبت شود و برای آن شهود ارائه گردد، کاملا رسمی و قانونی است؛ اما اگر مشخص شود هدف دریافت وام ازدواج صوری یا هر نوع فریب دیگری است دو طرف اقدام به عملی مجرمانه کرده‌اند. 

• اثبات ازدواج صوری از نظر قانونی نیاز به مدارک و ادله محکم دارد .
• اگر مشخص شود که یکی از طرفین یا هر دوی آنها هدفی برای تشکیل خانواده نداشته است، دادگاه حکم به بطلان نکاح می‌دهد. 
• در صورتی که نکاح صورت گرفته باطل اعلام شود ممکن است زن دیگر نتواند به مهریه خود دست پیدا کند. 
• اگر مشخص شده شود که هدف زوجین از ازدواج صوری کلاهبرداری یا جرایم دیگر بوده است، برای آنها مجازات حبس یا جریمه نقدی در نظر گرفته خواهد شد. 
• تا زمانی که بطلان نکاح از سوی دادگاه خانواده اعلام نشده است، زن می‌تواند مهریه و سایر حقوق مالی خود را مطالبه کند؛ اما در صورتی که بطلان نکاح اعلام شود برای زن حق مالی وجود ندارد. 

آیا ازدواج صوری همان ازدواج سفید است؟

سوال مهمی که ممکن است برای بسیاری از افراد به وجود بیاید این است که آیا تفاوتی بین ازدواج صوری و ازدواج سفید وجود دارد؟ باید بگوییم که به هیچ عنوان ازدواج صوری مانند ازدواج سفید نیست و این دو مقوله از نظر مفهوم با یکدیگر تفاوت بسیار زیادی دارند. در ادامه سعی می‌کنیم برخی از تفاوت‌های رایج میان این دو را بیان کنیم: 

• در واقع ازدواج صوری نوعی از ازدواج است که از نظر ظاهری مشکل قانونی ندارد ولی زن و مرد در آن هدفی برای تشکیل خانواده و زندگی مشترک ندارند. مهمترین اهداف برای ازدواج صوری فرار از قانون و دستیابی به مزایای اقتصادی و حتی مهاجرت است. ممکن است ازدواج صوری به شکل صیغه یا حتی ازدواج دائم شکل بگیرد. این نوع ازدواج در دفترخانه یا محضر ثبت رسمی می‌شود. 
• در حالی که ازدواج سفید یا همباشی نوعی از روابط غیرقانونی و غیر شرعی است که زن و مرد بدون نکاح در کنار یکدیگر و زیر یک سقف زندگی می‌کنند. ازدواج سفید یا همان همباشی از نظر شرعی و قانونی غیر مجاز است و با افراد مرتکب برخورد قانونی خواهد شد. پیامدهای کیفری سنگینی در انتظار افرادی است که تن به ازدواج سفید می‌دهند. در چنین شرایطی ممکن است رابطه نامشروع یا زنا برای زن و مرد به اثبات برسد که مجازات کیفری سنگینی را به دنبال دارد. مهمترین هدف از ازدواج سفید فرار از تعهدات ازدواج قانونی است. همچنین ممکن است که زن و مرد به دلیل محدودیت‌هایی که در ازدواج قانونی وجود دارد تن به همباشی بدهند. 

آیا ازدواج صوری جرم است؟

بر اساس قوانین و مقررات ایران به خصوص قانون مجازات اسلامی، ازدواج صوری به خودی خود جرم تلقی نمی‌شود؛ اما از آنجایی که ازدواج صوری یا غیر واقعی، بنا به دلایل و اهداف مختلفی اتفاق می‌افتد می‌تواند برای زوجین پیامدهای سنگین حقوقی به دنبال داشته باشد. 

کلاهبرداری در ازدواج صوری: گاهی افراد هدف خود را از ازدواج دستیابی به مهریه یا ارثیه طرف مقابل قرار می‌دهند. در چنین شرایطی جرم کلاهبرداری به وقوع پیوسته است و فرد مجرم تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد 
ازدواج صوری برای فرار از قانون: در صورتی که ازدواج به منظور معافیت از خدمت سربازی یا اخذ تابعیت و گرفتن ویزا انجام شود ممکن است تزویر تلقی گردد. این مسئله می‌تواند آثار حقوقی سنگینی را برای فرد به دنبال داشته باشد 

کلام آخر 

اشاره کردیم که ازدواج صوری به خودی خود جرم انگاری نشده است اما در صورتی که هدف از ازدواج غیر واقعی و فریب دادن طرف مقابل باشد ممکن است کلاهبرداری اثبات شود. این مسئله را در نظر داشته باشید که مجازات‌های سنگینی برای کلاهبرداری در نظر گرفته شده است. اگر رابطه جنسی در ازدواج صوری اتفاق بیفتد در صورت اثبات دو طرف متهم به رابطه نامشروع یا زنا خواهند شد. اگر سوالی درباره این مفهوم حقوقی دارید آن را در قسمت دیدگاه برای سایر کاربران سایت برترین وکیل بنویسید.