حق زن در خانه شوهر ⚖️ | حقوقی که زن میتواند از مرد بگیرد
تا صحبت از حق زن در خانه شوهر به میان می‌آید افراد ذهنشان به سمت مهریه و نفقه سوق پیدا می‌کند. اما باید به این مسئله توجه داشته باشید که مواردی مانند مهریه، نفقه و اجرت المثل بخش کوچکی از حقوق زنان خانه‌دار را به خود اختصاص می‌دهند. اگر بخواهیم حقوق دیگری را که زن از آنها برخوردار می‌شود را به صورت خلاصه نام ببریم، می‌توانیم به حق حسن معاشرت شوهر با وی، حق دخل تصرف در دارایی‌ها و اموال مرد در زندگی مشترک، حق دریافت خرجی از مرد و مواردی مانند این اشاره داشته باشیم. در سایت برترین وکیل سعی داریم تا به توصیه کامل این موارد بپردازیم.
برای مشاوره حقوقی با بهترین وکیل خانواده در تهران کلیک کنید!
حق زن در خانه شوهر چیست؟
در ماده ۱۱۰۲ از قانون مدنی می‌خوانیم که اگر عقد نکاح به صورت صحیح جاری شود زن و مرد دارای تعهدات و حقوقی در قبال یکدیگر می‌شوند که باید به آنها پایبند باشند. از جمله مهمترین حقوق زن در خانه شوهر که می‌توانیم در اینجا به آنها اشاره داشته باشیم حق ترک منزل، حق تصرف در دارایی‌ها و اموال مرد، حق برخورداری از مهریه، حق برخورداری از نفقه، حسن معاشرت و موارد دیگر است.
حقوق و تعهدات زن و مرد دو روی یک سکه هستند و هر کدام از حقوق زوجین تعهد دیگری به شمار می‌رود. باید در نظر داشته باشیم که تعهدات و تکالیفی که وجود دارد همگی در قانون به طور صریح مشخص شده‌اند و زوجین ملزم هستند آنها را به طور کامل رعایت نمایند تا زندگی مشترک به شیوه‌ای صحیح‌تر برای آنها پیش برود و منافع هر کدام از زوجین به خطر نیفتد.
تجربه نشان داده است که عدم آگاهی در خصوص منافع و حقوق قانونی باعث می‌شود تا زن و مرد پس از گذشت مدتی با اختلافات شدید روبرو شوند. بنابراین در این مقاله سعی داریم تا آنجایی که ممکن است به حقوق قانونی که زن در زندگی مشترک در اختیار دارد بپردازیم و آنها را مورد بررسی قرار دهیم.
در نگاه کلی باید اشاره داشته باشیم که حقوق زنان را می‌توان به دو دسته حقوق مالی و غیرمالی تقسیم بندی نمود. در ادامه برخی از مهمترین حقوق مالی و البته حقوق غیر مالی زن که در قانون به آنها اشاره شده است را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس درخواست می‌کنیم تا انتهای مطلب در کنار ما باشید.
مهریه از حقوق زن در خانه شوهر
شاید بتوان گفت مهریه مهمترین حقوق مالی زن را تشکیل می‌دهد که او میتواند پس از جاری شدن عقد نکاح هر زمان که اراده کرد برای مطالبه نمودن آن به مراجع قانونی ذی صلاح مراجعه کرده و آن را از مرد درخواست نماید. در واقع زن پس از جاری شدن عقد نکاح حق هرگونه دخل و تصرف در مهریه را خواهد داشت و مرد نمی‌تواند از پرداخت مهریه خودداری کند.
تقریبا در تمامی شرایط زن میتواند از مهریه خود برخوردار باشد؛ حتی در صورتی که زن به شوهر خود نیز خیانت کرده باشد باز هم مرد ملزم به پرداخت مهریه است. تنها در شرایطی مرد میتواند از پرداخت مهریه معاف شود که عقد نکاح صورت گرفته باطل اعلام گردد. اگر زن در هنگام مطالبه مهریه باکره باشد تنها نیمی از مهریه به وی تعلق خواهد گرفت.
نفقه و نحله از مهمترین حقوق زن در خانه شوهر
طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی باید اشاره داشته باشیم که از جمله مهمترین حق زن در خانه شوهر برخورداری از نفقه است. بنا به آن چیزی که در قانون مورد اشاره قرار گرفته می‌توان گفت که نفقه برآورده کردن نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت اجتماعی زن مانند خوراک، پوشاک، مسکن و هزینه‌های درمانی و موارد دیگر است.
بسته به عرف و همچنین وضعیت زن ممکن است نیازهای او متغیر باشد، در چنین شرایطی مرد موظف است که نیازهای متعارف زن را برآورده کرده و به او خرجی بپردازد. دقت داشته باشید که اگر مرد از پرداخت نفقه به هر دلیلی استنکاف نماید این حق برای زن در نظر گرفته می‌شود که با حضور در دادگاه درخواست طلاق دهد.
نحله نیز جزو مهمترین حق زن در خانه شوهر به شمار می‌رود که پرداخت نمودن آن بر عهده مرد است. اگر به هر دلیلی به زن اجرت المثل تعلق نگیرد قاضی پرونده به عنوان هدیه مبلغی را به عنوان نحله مشخص می‌نماید و مرد ملزم است آن را به طور کامل در اختیار زن قرار دهد. وضعیت اقتصادی زوج در تعیین نمودن مقدار نحله تاثیرگذار خواهد بود.
اجرت المثل از مهمترین حقوق زن در خانه شوهر
طبق ماده ۲۹ از قانون حمایت از خانواده که قانون جدید به شمار می‌رود می‌توانیم بگوییم که اجرت المثل جزو مهمترین حقوق مالی زن در خانه شوهر به شمار می‌رود. مقدار دقیق اجرت المثل در دادگاه و توسط کارشناسان دادگستری در هنگام طلاق محاسبه می‌شود و مرد موظف است از نظر قانونی اجرت المثل در نظر گرفته شده را به زن پرداخت نماید.
تنها وظیفه قانونی زن در زندگی مشترک تبعیت از مرد در سکونت منزل و تبعیت از وی برای نیازهای جنسی متعارف است. این مسئله را در مواد قانونی با عنوان تمکین عام و خاص می‌شناسند؛ در غیر این صورت زن هیچگونه وظیفه‌ای برای شیر دادن به فرزند خود یا شستن ظرف‌ها و تمیز کردن منزل ندارد. زن میتواند برای انجام دادن این کارها از شوهر خود دستمزدی با عنوان اجرت المثل دریافت کند.
در تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی اشاره شده است که اگر زن کارهایی را انجام دهد که شرعا بر عهده او نیست اما عرفا آنها دارای دستمزد باشند، می‌بایست مرد در ازای این موارد به همسر خود اجرت المثل پرداخت نماید. البته رویه‌های در پیش گرفته شده در دادگاه‌های خانواده معمولا با یکدیگر در خصوص اجرت المثل متفاوت است و باید قاضی پرونده در این خصوص نظر خود را اعلام کند.
حسن معاشرت حق زن در خانه شوهر
یکی از مهمترین حقوق زن خانه‌دار در اسلام حسن معاشرت با وی می‌باشد. در قانون مدنی اشاره شده است که زن و مرد باید با یکدیگر حسن معاشرت و تعامل موثری داشته باشند؛ در واقع این مسئله تعهد و تکلیف هر دو زوج در قبال یکدیگر می‌باشد.
همین که مرد با زن خود رفتار درستی داشته باشد و به شیوه‌های مختلف او را نیازارد جزو حقوق زنان به شمار خواهد رفت. از سوی دیگر زن نیز موظف است در منزلی که شوهر برای او تهیه کرده سکونت داشته باشد و از وی تمکین نماید. از سوی دیگر دو طرف باید به نیازهای جنسی متعارف طرف مقابل نهایت احترام را گذاشته و تبعیت خاص در این خصوص داشته باشند.
در شرایطی ممکن است مرد با همسر خود معاشرت درستی نداشته و حسن معاشرت را رعایت نکند؛ در این صورت است که قانون به زن این حق را می‌دهد که با اثبات عسر و حرج در زندگی خود برای طلاق پیش قدم شود.
حق ترک منزل جزو حق زن در خانه شوهر
طبق قانون زن می‌بایست در منزلی که شوهر برای او تدارک دیده است به شرط اینکه جان و مال و آبروی او به خطر نیفتد سکونت داشته باشد و در این خصوص از مرد تبعیت کند. این مسئله را در اصطلاحات حقوقی تمکین عام می‌نامند که جزو مهمترین وظایف زن و تعهدات قانونی وی به شمار خواهد رفت.
در نظر داشته باشید که قانون این حق را به زن می‌دهد که بتواند خودش به شرط توافق با مرد منزل مسکونی مد نظرش را انتخاب کرده و مشخص نماید که قصد سکونت در چه خانه‌ای را دارد. البته این حقی عمومی نیست و خانم‌ها در صورت تمایل می‌توانند در این خصوص با همسر خود به توافقات کامل رسیده و آن را به عنوان شروط ضمن عقدنامه درج نمایند.
در واقع حق زن در خانه شوهر این است که اگر حضور وی در منزلی مشترک با همسرش برای وی ضرر مالی و یا جانی و یا شرافتی به همراه داشته باشد او میتواند در منزلی جدا سکونت داشته باشد. این مسئله در ماده ۱۱۵ قانون مدنی به صراحت توضیح داده شده است. در صورتی که مرد درخواستی مبنی بر عدم تمکین به دادگاه ارائه دهد قاضی پرونده در چنین شرایطی رای به نفع زن خواهد داد.
در صورتی که مرد نتواند با حضور در دادگاه عدم تمکین عام زن را به اثبات برساند، می‌بایست حتی در صورتی که زن در منزلی جدا سکونت داشته باشد نفقه او را به طور کامل پرداخت کند؛ یعنی اگر زن دلیل موجهی برای ترک منزل شوهرش داشته باشد، به هیچ عنوان از دریافت نفقه محروم نخواهد شد.
حق تصرف در دارایی‌ها و اموال مرد جزو حق زن در خانه شوهر
از جمله مهمترین حق و حقوقی که زن میتواند از مرد بگیرد حق تصرف در دارایی‌های خود او می‌باشد. تصور کنید که زنی شاغل باشد و درآمد شخصی داشته باشد در چنین شرایطی او میتواند به تمام دارایی‌های خود دخل و تصرف داشته و مرد نمی‌تواند هیچگونه ممانعتی برای او ایجاد کند.
در صورتی که زن قصد عقد قراردادهای تجاری را داشته باشد در قانون به صراحت اشاره شده که مرد نمی‌تواند مانعی برای انجام این کار باشد. معاملات تجاری و اقتصادی که زن انجام می‌دهد کاملا صحیح است و در صورت عدم رضایت مرد هیچگونه خللی در آنها وارد نخواهد گردید. البته در برخی از موارد انجام چنین اقداماتی باعث اثبات عدم تمکین زن می‌شود که به او نفقه تعلق نخواهد گرفت.
حق همبستری از حقوق زن در خانه شوهر
یکی از مهمترین حقوق زن در ازدواج دائم حق هم خوابگی یا همبستری با شوهر خود می‌باشد. از هر چهار شب مرد مکلف است حداقل یک شب را در کنار همسر خود به سر ببرد. در واقع باید توجه داشته باشیم که این حق مربوط به آن دسته از بانوانی است که همسران آنها دارای زنان متعددی هستند و برای آنها وقت کافی را نمی‌گذارند.
در این بین مرد مکلف است که از هر چهار شب حداقل یک شب را به همسر خود اختصاص دهد. البته منظور برقراری رابطه جنسی با زن هر چهار شب یکبار نیست؛ بلکه همین که مرد تصمیم بگیرد شب را در کنار همسرش به صبح برساند برای این حق کفایت می‌کند.
حق حبس از جمله مهمترین حق زن در خانه شوهر
فرض کنید فردی همسری اختیار کرده و عقد نکاح دائم نیز بین آنها برقرار شده است، در چنین شرایطی زن میتواند تا زمانی که مهریه به او پرداخت نشده است از حضور در منزل شوهر و تن دادن به مسائل جنسی خودداری کند. این حق را در اصطلاحات قانونی حق حبس می‌نامند که در صورت وقوع آن مرد هرگز نمی‌تواند ناشزه بودن زن و عدم تمکین او را به اثبات برساند.
حق طلاق برای زن از جمله حقوق زن در خانه شوهر
در قانون مدنی این مسئله به طور صریح بیان شده است که حق طلاق با مرد است و او میتواند حتی بدون دلایل موجه همسر خود را طلاق دهد، اما مرد پیش از طلاق دادن زن باید تمام حقوق مالی و غیر مالی او را تعیین تکلیف نماید. از جمله مهمترین این حقوق که مرد مکلف به پرداخت آنها پیش از طلاق یک طرفه می‌باشد، می‌توانیم به مهریه، نفقه و مانند آن اشاره داشته باشیم.
اما یکی از مهمترین حق زن در خانه شوهر این است که او میتواند در هنگام نکاح یا پس از آن به عنوان شروط ضمن عقدنامه و یا وکالت بلاعزل در طلاق، از همسر خود حق طلاق را دریافت نماید. زن با در دست داشتن حق طلاق میتواند بدون هیچ دلیل موجهی از همسر خود جدا شده و دیگر نیازی به اثبات عسر و حرج در محاکم قضایی ندارد.
جلوگیری از ازدواج مجدد مرد از حقوق زن در خانه شوهر
در قوانین و مقررات کشور این موضوع مورد اشاره قرار گرفته است که مرد متاهل در صورتی میتواند همسر جدیدی را اختیار کند و او را به عقد نکاح دائم خود درآورد که رضایت زن قبلی خود را جلب نماید. بنابراین می‌توانیم بگوییم که یکی از مهمترین حقوق زن این است که میتواند به راحتی از ازدواج مجدد همسر خود جلوگیری به عمل آورد.
البته در صورتی که عدم تمکین زن در دادگاه به اثبات برسد و در اصطلاحات حقوقی زن ناشزه باشد قانون این حق را به مرد می‌دهد که حتی بدون رضایت زن نیز برای ازدواج مجدد اقدام کند. در شرایطی نیز ممکن است که زن محکوم به حبس بالاتر از ۵ سال شده باشد و قادر نگردد وظایف زناشویی خود را به طور کامل انجام دهد نیز قانون به مرد اجازه ازدواج مجدد می‌دهد.
شروط ضمن عقدنامه از جمله حق زن در خانه شوهر
در هنگام نکاح زن و مرد می‌توانند با توافق یکدیگر شروطی را ضمن عقد نامه تنظیم کنند که در صورت محقق شدن هر یک از آنها شرایط برای به دست آوردن حقوق زن مهیا گردد. طبق قانون زن و مرد می‌توانند در هنگام نکاح شروط خود را به شرط اینکه مخالف با مقتضای عقد نکاح نباشد را به طور کامل در عقدنامه درج نمایند.
برای مثال زن میتواند در عقدنامه این موضوع را درج کند که اگر مرد به مدت ۶ ماه نفقه نپردازد او میتواند به راحتی از وی طلاق بگیرد. از سوی دیگر زن میتواند حق تحصیل و حق اشتغال را در شروط ضمن عقد نامه بگنجاند. علاوه بر این اگر مرد برای مدت زمان طولانی مفقود الاثر شود، زن میتواند با استفاده از شروط ضمن عقدنامه برای جدایی از وی اقدامات لازم را به انجام برساند.
همچنین در پاسخ به این سوال که حقوق زن در خانه چیست؟ می‌توانیم به این مسئله اشاره داشته باشیم که زن میتواند وکالت در طلاق را به عنوان یکی از شروط ضمن عقدنامه درج نماید و بر سر این موضوع با همسر خود توافق کند. اشاره داشتیم که اگر زن دارای حق طلاق باشد، میتواند حتی بدون رضایت شوهرش نیز از وی جدا شود.
کلام آخر
از اینکه صبوری به خرج دادید و مجله حقوقی برترین وکیل را برای مطالعه مطالب حقوقی خود انتخاب نمودید از شما نهایت تشکر و قدردانی را داریم و امیدواریم که مشکلات شما در مدت زمان کمی برطرف شود. سعی کردیم با معرفی برخی از حق زن در خانه شوهر شما را با منافع و حقوق قانونی‌تان به طور کامل آشنا کنیم. در ادامه از شما درخواست می‌کنیم که اگر نظر یا تجربه‌ای درخصوص مطالب ذکر شده دارید آن را با ما به اشتراک بگذارید.
