نکات حقوقی

شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات ⚖️【بخشنامه جدید】⚡️

شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات به طور دقیق در قوانین مصوب مورد اشاره قرار گرفته است. تنها برخی از مجرمین مورد عفو عمومی یا خصوصی قرار می‌گیرند. در درجه اول لازم است تا شاکی خصوصی به طور کامل از شکایتی که انجام داده است بگذرد. از سوی دیگر فرد مجرم باید قسمتی از مجازات خود را پشت سر گذاشته باشد. همچنین باید شاهد رفتارهای مناسب از فرد مجرم در مدت زمان حبس در زندان‌ها باشیم. درخواست عفو می‌تواند از سوی مسئول زندان یا خود شخص به مقامات مربوطه ارسال شود. اگر با درخواست عفو موافقت شود، فرد به طور کامل بخشیده خواهد شد و یا اینکه در مجازات او تخفیف صورت خواهد گرفت. در ادامه می‌توانید اطلاعات کامل‌تری را درخصوص این موضوع به دست آورید.  

برای مشاوره حقوقی با بهترین وکیل کیفری تهران کلیک کنید!

تعریف عفو عمومی و خصوصی

در قوانین و مقررات ایران شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات به طور کامل مشخص شده است. عفو به منظور کاهش جمعیت زندان‌ها و بازگشت زندانیان به جامعه در نظام حقوقی ایران گنجانده شده است. در قانون اساسی، قانون مجازات اسلامی و آیین نامه‌های مربوطه در خصوص عفو توضیحاتی ارائه شده است. 

عفو عمومی و خصوصی جزو مهمترین انواع عفو در قانون مجازات اسلامی هستند. به طور کلی عفو عمومی با تصویب در مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان اعمال می‌شود. شرایطی برای عفو عمومی در نظر گرفته می‌شود. افراد واجد شرایط مورد عفو رهبری یا عفو صادر شده از سوی مجلس شورای اسلامی قرار می‌گیرند. 

عفو خصوصی تنها از سوی رهبر معظم انقلاب صادر می‌شود. عفو خصوصی مربوط به آن دسته از افرادی است که شرایط خاصی را در اختیار دارند. در اعیاد مذهبی یا ملی معمولا از سوی مقامات عفو خصوصی صادر می‌شود؛ برای مثال در چند ماه گذشته شاهد جدیدترین عفو رهبری برای زندانیان مواد مخدر بوده‌ایم. 

در نظر داشته باشید که درخواست عفو خصوصی از سوی خود محکوم یا خانواده او به سازمان عفو ارسال می‌شود. در صورتی که فرد دارای شرایط مورد نظر باشد پرونده به دفتر مقام معظم رهبری ارسال می‌گردد. 

شرایط دریافت عفو

افراد در صورتی مشمول عفو عمومی و خصوصی می‌شوند که شرایط خاصی را داشته باشند. در ادامه سعی می‌کنیم شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات را به طور کامل برای شما شرح دهیم: 

  • شاکی خصوصی از شکایت خود بگذرد: در برخی از جرایم که شاکی خصوصی دارند، لازم است که فرد شاکی به طور کامل از شکایت خود بگذرد؛ در غیر این صورت فرد نمی‌تواند درخواست عفو داشته باشد. ضرب و جرح و همچنین تخریب اموال جزو مهمترین این جرایم هستند.
  • رفتار مناسب در زندان: آن دسته از زندانیان که در حبس رفتار مناسبی را از خود به معرض نمایش می‌گذارند، شانس بیشتری برای دریافت عفو دارند. همچنین برای زندانیان برنامه‌های تربیتی و اصلاحی برگزار می‌شود که لازم است زندانیان متقاضی برای عفو در آنها شرکت داشته باشند. 
  • گذشتن مدت زمان مشخص از محکومیت: لازم است تا محکومین قسمتی از حبس در نظر گرفته شده برای خود را پشت سر بگذارند تا مشمول عفو عمومی خصوصی شوند. اگر مجازات سنگین باشد، لازم است تا محکومین نیمی از آن را پشت سر بگذارند تا عفو شامل حال آنها شود. 
  • عدم سوء پیشینه کیفری: آن دسته از محکومینی که سوء پیشینه کیفری ندارند شانس بیشتری برای دریافت عفو و تخفیف در مجازات خواهند داشت. 

شرایط دریافت تخفیف در مجازات بر اساس قانون مجازات اسلامی

در قانون مجازات اسلامی شرایط تخفیف در مجازات به طور کامل پیش بینی شده است. تخفیف در مجازات می‌تواند شامل کاهش مدت زمان حبس، تبدیل مجازات و تعلیق مجازات شود. در ادامه سعی می‌کنیم مهم‌ترین شرایطی که برای دریافت تخفیف در مجازات وجود دارد را شرح دهیم: 

  • وجود جهات تخفیف در پرونده: جهات تخفیف باعث می‌شود تا دادگاه مجازات‌های سبک‌تری را برای فرد متقاضی در نظر بگیرد. اگر متهم شرایط روانی خاصی داشته باشد و یا سن او پایین باشد یا اینکه شرایط خانوادگی و اجتماعی او ویژه باشد دارای جهات تخفیف است. 
  • همکاری با مراجع قانونی: در صورتی که محکوم با مراجع قضایی همکاری کامل داشته باشد، شامل حال تخفیف در مجازات خواهد شد. برای مثال اگر فردی در دستگیری سایر مجرمین به مراجع قضایی کمک کند در مجازات‌های او تخفیف اعمال خواهد شد. 
  • اظهار ندامت از جرم: آن دسته از متهمینی که در تکمیل مراحل دادرسی به جرم خود اقرار می‌کنند و از آن ابراز ندامت می‌نمایند، شامل حال تخفیف خواهند شد. 
  • تشخیص دادگاه صالح: نهادی که مسئولیت اعطای عفو یا تخفیف در مجازات را دارد دادگاه می‌باشد. دادگاه باید شرایط پرونده را بررسی کند و اگر فرد دارای شرایط لازم است به آن تخفیف دهد.

کدام یک از جرایم غیر قابل عفو هستند؟

حال که درخصوص شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات توضیحاتی را ارائه دادیم، لازم است به این نکته نیز تاکید داشته باشیم که عفو در خصوص تمامی جرایم اعمال نمی‌شود. معمولا برخی از جرایم هستند که عفو در خصوص آنها اعمال نخواهد شد. از جمله مهم‌ترین این جرایم می‌توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم: 

  • جرایم علیه امنیت ملی 
  • جرایم مربوط به مواد مخدر در حجم بالا 
  • قتل عمد 
  • جرایم علیه جسم افراد 

حتی اگر تمامی شرایط هم مهیا باشد، باز هم به دلیل ماهیت جرم عفو و تخفیف در مجازات اعمال نخواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص بهتر است با وکلای دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید و نظر آنها را درخصوص پرونده خود بخواهید. 

آیین نامه و دستورالعمل‌های سازمان زندان‌ها

سازمان زندان‌ها نقش مهمی در اعطای عفو و تخفیف مجازات به زندانیان دارد. در واقع قانون شرایطی را فراهم کرده است که سازمان زندان‌ها نیز وظایفی در اعطای عفو داشته باشد. در واقع سازمان زندان‌ها موظف است تا رفتار زندانیان را زیر نظر بگیرد و آنها را در قالب گزارش‌هایی به مراجع قضایی اعطا نماید. 

از سوی دیگر سازمان زندان‌ها برنامه‌هایی در زمینه امور تربیتی و اصلاحی برای زندانیان برگزار خواهد کرد. در صورتی که رفتار زندانیان در دوران حبس مطلوب و مناسب باشد و اهمیت بسیار زیادی به امور اصلاحی و تربیتی دهند، در مجازات آنها تخفیف یا عفو اعمال خواهد شد. 

در زمان اعمال عفو عمومی یا خصوصی از سازمان زندان‌ها استعلام گرفته می‌شود. سازمان زندان‌ها اسامی کاملی از افراد دارای شرایط را ارائه می‌دهد. این نهاد تمامی ابعاد شخصیتی زندانیان را بررسی می‌کند و گزارش‌های دقیقی در این خصوص ارائه خواهد کرد. 

شرایط دریافت عفو برای جرایم سیاسی

شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات برای جرایم سیاسی قدری متفاوت است. در برخی از موارد ممکن است مجرمین سیاسی به دلیل ماهیت جرم بتوانند از عفو عمومی خصوصی استفاده کنند. در صورتی که جرم دارای جنبه‌های اجتماعی و سیاسی باشد، شرایط عفو بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در صورتی که با عفو مجرمین موافقت شود این مسئله می‌تواند تاثیرات خود را بر سطح جامعه بگذارد. دقت داشته باشید که تخفیف در مجازات و همچنین عفو عمومی و خصوصی باعث می‌شود تا جمعیت زندان‌ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. قطعا نگهداری زندان‌ها هزینه‌های بسیار زیادی را برای دولت‌ها به دنبال خواهد داشت. 

عفو عمومی و خصوصی باعث می‌شود تا مجرمین بار دیگر به جامعه برگردند و رفتارهای غلط خود را این بار اصلاح کنند. البته باید شرایط هر پرونده به طور دقیق از سوی سازمان زندان‌ها و دادگاه صالح مورد بررسی قرار گیرد تا از تکرار جرم در جامعه جلوگیری به عمل آید؛ چرا که در برخی از پرونده‌ها بازگشت مجرم به جامعه و عفو او باعث به خطر افتادن امنیت خواهد شد. 

در واقع یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که در خصوص تخفیف در مجازات و عفو عمومی وجود دارد، این است که احتمال می‌رود مجرم بار دیگر در سطح جامعه مرتکب جرم شود. همچنین در برخی از پرونده‌ها شاهد انتقاد و اعتراض شاکیان خصوصی از عفو یا تخفیف در مجازات هستیم. 

عفو موردی شامل چه کسانی می‌شود؟

عفو موردی یا خصوصی یکی از مهم‌ترین اختیارات رهبر انقلاب براساس قوانین مصوب در کشور است. در واقع اگر رهبری با عفو فردی خاص یا گروهی از افراد موافقت کند، نفع خصوصی یا موردی اتفاق می‌افتد. معمولا عفو موردی در اعیاد ملی و مذهبی و به درخواست محکوم یا خانواده او انجام می‌شود. حال سوال پیش می‌آید که عفو موردی شامل چه کسانی می‌شود؟

عفو عمومی با عفو موردی تفاوت‌های بسیار زیادی دارد. عفو عمومی شامل گروه بزرگتری از افراد می‌شود. در حالی که در عفو موردی شاهد آزادی زندانیانی هستیم که شرایط ویژه‌ای دارند که در قانون و مقررات مورد اشاره قرار گرفته است. شرایط دریافت عفو موردی و تخفیف در مجازات در قانون مجازات اسلامی مشخص شده است. 

فرد مجرم باید قسمتی از محکومیت خود را پشت سر بگذارد. همچنین نیاز است تا شخص در زندان رفتار مناسبی را از خود به نمایش بگذارد. از سوی دیگر عفو موردی مخصوص آن دسته از افرادی است که شرایط خانوادگی و جسمی و سنی ویژه‌ای دارند؛ برای مثال ممکن است که زندانی دارای معلولیت بوده یا اینکه نان آور خانه باشد. 

به این نکته توجه داشته باشید که جرایم علیه امنیت ملی، جرایم مالی سنگین و قتل عمد به هیچ عنوان شامل عفو موردی نخواهند شد. البته در برخی از شرایط استثنایی ممکن است که این افراد نیز مورد عفو قرار گیرند. درخواست عفو موردی معمولا از سوی دادستان یا اداره زندان‌ها به مقام معظم رهبری ارسال خواهد شد. 

تصمیم نهایی درخصوص عفو موردی توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران گرفته خواهد شد. عفو موردی معمولا زمانبر است و باید شرایط پرونده به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد. در اثر عفو فشارهای روانی و اجتماعی از روی افراد برداشته خواهد شد و آنها بار دیگر می‌توانند به سطح جامعه بازگردند و زندگی خود را از سر گیرند.

کلام آخر 

حال که درخصوص شرایط دریافت عفو و تخفیف در مجازات توضیحاتی را ارائه دادیم، لازم است بار دیگر تاکید داشته باشیم که عفو تنها شامل حال برخی از مجرمین خواهد شد. توصیه می‌کنیم که حتما با وکلای دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید و شرایط پرونده خود را به طور دقیق برای آنها شرح دهید. پس از تشریح جزئیات پرونده در نهایت آنها راهکار مناسبی را برای تخفیف در مجازات پیش روی شما قرار خواهند داد. همچنین از وکلای دادگستری بخواهید که دادخواست عفو را به شکلی صحیح و با رعایت اصول قانونی برای شما تنظیم نمایند. اگر سوالی درخصوص مطالب بالا دارید، می‌توانید آن را در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت برترین وکیل به اشتراک بگذارید.

لطفا به این مقاله امتیاز دهید.

فردین ساریخانی

نویسنده و ویراستار متون ادبی، حقوقی/روزنامه نگار/عاشق کتاب، هنر، سفر و فیلم کلاسیک

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا